4. Sanayi Devrimi, bilimsel ve teknolojik araştırmalara dayalı, bilgi birikimin yoğun olduğu, ileri ve siber sistemlerin “bilişim teknolojileri” adı altında kullanılacağı bir devrim olacak.
İnsanlığın bilinen en eski uygarlığı 10 veya 12 bin yıl öncesine dayanan Göbeklitepe’dir. Medeniyet tarihine baktığımızda her bir değişim ve dönüşümün asırlar hatta bin yıllar aldığı görülür. Ateşin bulunmasından, madenlerin kullanılmasına, yazının bulunmasından makineleşmeye kadar geçen süre, insanlığın yeryüzündeki varlığının birer serüvenidir. İlkel yaşamdan, uygarlığa ve medeniyete akıp giden zamanın yolculuğudur. Şüphesiz insanlık tarihinin köşe taşlar diyeceğimiz önemli değişim ve dönüşümler, bizi bugünlere taşımıştır. Mağara yaşamından, nehir kenarlarındaki küçük barınaklara, site devletlerinden, imparatorluklara ve oradan da ulus devletlere geçişin hikâyesidir insanlık tarihi. Aynı şekilde Semavi dinlerin doğuşu, Mezopotamya, Anadolu, İran, Çin, İskit, Mısır, Roma vb. gibi medeniyetlerde bugüne gelinen yolda birer ışık, yol gösterici olmuşlardır. Şüphesiz insanlık tarihinin her değişimi, uzun bir zaman almış ve bir o kadar da sancılı olmuştur. İnsanlığın yeryüzündeki 12 bin yıllık varlığı son 500 yılda özellikle de son yüzyılda şaşırtıcı ve etkileyici bir şekilde değişim ve dönüşüme uğramıştır. Bu sürecin altında ise bilim ve teknoloji yatmaktadır. Avrupa Ortaçağı aşıp, skolastik düşünceden, rasyonalizme oradan da pozitif bilimlere geçince dikey sıçramalı ciddi bir gelişim ve büyüme moduna girdi. Coğrafi keşifler, Rönesans ve reform Hareketleri, Fransız İhtilali sonrasında imparatorlukların parçalanması ile ulus devletlerin kurulması ve 18. yüzyılda buharlı makinelerin bulunmasıyla sermaye birikimi ve ardından ise endüstri devrimi başlamış oldu.
Son 50 yılda 12 bin yıllık mesafe kaydedildi
Son 200 yılda gelişen bu akıl almaz değişim ve dönüşümün miladı sanayi devrimidir dersek yanılmış olmayız. Sanayi devriminin ilki sayılan buharlı makinelerin bulunması ile başlayan süreçte yeni ve alternatif pazarlar bulunması, sermaye birikimi çabaları iki büyük dünya savaşına neden oldu. 2. Dünya Savaşı sonrasında yaşanan gelişmeler ve değişim o kadar şiddetli oldu ki son 50 yılda adeta 12 bin yıllık mesafe kaydedildi. 1950’lerden günümüze kadar 3 kez sanayi devrimi yaşandı. İnsan kaynağının, diğer bir değişle emek-yoğun ilişkisinin yerini yavaş yavaş makineler almaya başladı. İnsan kaynağı ise yardımcı güç olarak eğitime ve verimliliğe tabi tutuldu. Özellikle ABD’de Ford Otomobil Fabrikalarında “üretim bandı modeli” ve elektriğin seri üretim aracı olarak kullanmasıyla, 2. Sanayi Devrimi başlamış oldu. Bu dönemde Kaizen, Toplam Kalite Yönetimi gibi kavramların alt yapısı oluşturulurken, öte yandan da ekonomi üretim, pazar ve paylaşım teorileri geliştirildi. Sermayenin ulusal olmaktan çıkıp, uluslararasılaşması yine aynı dönemde olmaya başladı. 3. Sanayi Devrimi; bilgi ve teknolojiye dayalı sistemlerin, kısaca elektronik sistemlerin geliştirildiği, hemen her alanda mekanik ve elektroniğin kullanıldığı bir dönem olarak değerlendirebiliriz. Bu dönemde Y Kuşağı diye tanımlanan nesiller, soğuk savaşı sona erdirdi ve ardından da globalizm kavramımı yerleştirdi. Soğuk savaşın sona ermesi ile birlikte, sermaye ve yatırım gerçek anlamda küreselleşti. Hatta Avrupa Birliği modeli ile de uluslarüstüleşti.
"Y neslinin alt yapısını oluşturduğu 4. Sanayi Devrimini, internet ve sosyal ağlarda vakit geçiren Z kuşağı tamamlayacak."
Sanayi Devrimi sadece makineleşmenin değil, insanlığın da evrildiği bir dönüşümdür
4. Sanayi Devrimi, bilimsel ve teknolojik araştırmalara dayalı, bilgi birikimin yoğun olduğu, ileri ve siber sistemlerin “bilişim teknolojileri” adı altında kullanılacağı bir devrim olacaktır. Üretilen tüm teknolojik ürünler minimal ve yüksek verimli ve çevreci olacaktır. Özellikle internet çağı ve sosyal ağlar çılgınlığı önümüzdeki yıllarda daha da gelişerek, yepyeni ve daha da karmaşık sosyal yapılar. oluşturacaktır. Y neslinin alt yapısını oluşturduğu 4. Sanayi Devrimini, internet ve sosyal ağlarda vakit geçiren Z kuşağı tamamlayacaktır. Sanayi Devrimi sadece makineleşmenin değil, aynı zamanda insanlığında evrildiği bir dönüşümdür. İnsan ve makine birbirinden ayrılmaz ikili olurken, öte yandan da insan giderek makinenin esiri hale gelmektedir. 4. Sanayi Devrimin arifesindeki insanlık, az konuşan, az yazan, giderek yalnızlaşan, sosyal ağlara bağımlı birer robot haline dönüşmektedirler. Yeni dönemde, sosyoloji, psikoloji, hukuk, ekonomi gibi belli başlı alanlarda alt bilimler ve metodolojiler gelişmeye başladı. Özellikle insan beyni üzerindeki siber kontroller, ülkeler arasındaki siber güvenlik kavgaları, gizli savaşlara neden olmaktadır. Sanayi toplumları, bilgi toplumları, bilgi ötesi toplumlar derken, şimdi siber toplumlar kavramı yerleşmeye başlayacak. 21. yüzyılın ikinci çeyreğine kalmadan, bu dönüşüm başlayacaktır. Ateşin bulunmasıyla başlayan insanlık, siber ve fiber kablolarla “akıllı dünya” olarak devam ediyor. Enerji bu bileşkenin temeli ve umarım ki bu enerji, insanlığa kimyasal, biyolojik ve nükleer savaşlar olarak dönmesin.