Avrupa'nın resesyondan uzak durup duramayacağının enerji krizinin nasıl yönetileceğine bağlı olduğu hiç şüphesiz ki ortada. Ukrayna'daki savaş ve Rusya'ya yönelik yaptırımlar Avrupa'nın enerji kaynaklarını altüst etti.
Savaş zamanı ekonomisi karmaşıktır ve Avrupa ekonomisi kısa devre yapıyor gibi görünüyor. Tehlikeli bir enerji krizi enflasyonu rekor seviyelere çıkardı, hane halklarını sıkıştırıyor ve önümüzdeki soğuk kış aylarında daha da kötüleşme tehdidinde bulunuyor. İthalat fiyatları yükseliyor. Tüketici güveni, Avrupa Birliği (AB) tarafından takip edilmeye başlandığından bu yana en zayıf seviyesinde. İş dünyasının duyarlılığı zayıflıyor. Avrupa Merkez Bankası (The European Central Bank-ECB) elinden geleni yapmaya çalışıyor, hükümetler kriz yönetimi stratejilerine başvuruyor ancak ne kadarında başarılı olabiliyorlar. Özellikle son haftalarda enerji krizi ile başlayan kış mevsimi stresi yerini artan akaryakıt fiyatlarına ve zamların yükselişi takip etmesi belki de hükümetlerin stratejilerinin pek de tutmadığını ifade etmektedir.
AVRUPA RESESYONDAN KAÇINABİLİR Mİ?
Avrupa'nın resesyondan uzak durup duramayacağının enerji krizinin nasıl yönetileceğine bağlı olduğu hiç şüphesiz ki ortadadır. Ukrayna'daki savaş ve Rusya'ya yönelik yaptırımlar Avrupa'nın enerji kaynaklarını altüst etmiştir. Rusya, kıtanın petrolünün dörtte biri ve doğal gazının neredeyse yüzde 40'ı için geleneksel kaynağıydı. Hane halkları ve işletmeler ısınmak, yemek pişirmek ve elektrik üretmek için gaza ihtiyaç duyuyor. Ancak gazı taşımak artık zor ve sınırlı arza kıyasla yüksek talep fiyatları kontrolden çıkmasına neden olmuştur. Avrupa doğal gazı, son dönemdeki düşüşe rağmen, bir yıl öncesine kıyasla yüzde 60'ın üzerinde işlem görmektedir. AB, bu kış karne uygulamasından kaçınmak umuduyla, yaz boyunca çoğunlukla ABD'den gelen sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG- liquified natural gas) stoklarını yeniden doldurmayı başarmıştır (Depolama şu anda ortalama seviyelerde, yani yüzde 90'a yakın).
ASIL ZORLUK 2023 YILINDA YAŞANACAK
Rusya, son olarak Kuzey Akım 1 boru hattını kapatarak kıtaya doğal gaz akışını sınırlamaya devam ediyor ve arzın ne zaman yeniden başlayacağına dair hiçbir işaret vermedi. Başka yerlerden yapılan yüksek LNG sevkiyatlarına rağmen, 2023 kışı için depolama seviyeleri muhtemelen ihtiyaç duyulanın çok altında olacaktır. Dahası, bu yıl beklenenden daha soğuk geçecek bir kış, rezervleri büyük ölçüde tüketebilir ve sıkıntıyı daha da kötüleştirebilir.
PARA POLİTİKASININ ZORLUKLARI
Daha yüksek enerji fiyatları, maliyetleri müşterilere yansıtan şirketler ve insanların faturaları ödemesine yardımcı olmak için potansiyel olarak sübvansiyonlar, sınırlamalar veya teşvikler sağlayan hükümetler tarafından ödenmelidir. Ancak riskler daha da kötüleşen bir krize doğru kayarken, fiyat sınırlamaları ve sübvansiyonlar yetersiz kalabilir. Gelecek yıl için yeterli enerji arzı oluşturmak üzere talebi kısan karne uygulaması gerekebilir. Tehlike, ECB politikasının tüm üyelere etkin bir şekilde aktarılamaması ve tek pazarın parçalanmasıdır. İtalyan ve Alman devlet borçları arasındaki fark (orta Avrupa'ya karşı çevre ülkelerdeki fonlama stresinin bir göstergesi) COVID-19 krizinin derinliklerinden bu yana en yüksek seviyelerinde seyrediyor.