Değerli Okuyucularımız; Geçtiğimiz hafta Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği’nin Kayseri Kültepe’de gerçekleştirdiği “4.Kültepe Zirvesi” için ilk defa güzide ilimiz Kayseri’ye gittim. Mesleğim gereği Türkiye’nin birçok bölgesine gitmeme rağmen Kayseri’ye ilk gidişim “ASKON Kültepe Zirvesi” vesile ile oldu.
İyi ki de oldu çünkü “Kültepe” ile ilgili yaptığım ön araştırmalar coğrafyamızın ve Anadolu topraklarımızın tarihi, ekonomik, ticari ve kültürel zenginliklerine bir kez daha müthiş bir hayranlıkla tanıklık etmeme sebep oldu.
Anadolu; çok zengin...
Anadolu; bir cevher...
Anadolu; Cumhurbaşkanı’mız Sn.Recep Tayyip Erdoğan’ın o değerli sözüyle anlattığı gibi: “Anadolu sadece bir toprak parçası değil. Anadolu aynı zamanda başlı başına bir tarih ve medeniyet kitabıdır.”
İşte tam da bu yüzden şimdi sizlere Kayseri Kültepe’nin tarihi, ekonomik ve kültürel mirasını anlatarak yazıma başlamak istiyorum.
Keyifli okumalar diliyorum...
Karum , Asur dilinde liman ve rıhtım anlamına gelen, asıl anlamıyla "kentin yanında kurulan ticaret merkezi"demek.
Asur ticaret dönemi zamanında Anadolu'da birçok Karum kurulmuş.
Kültepe; Anadolu'da Asur’lular tarafından kurulmuş olan on adet Karum'un başkenti ve idare merkezi.
Anadolu'daki ilk yazılı tabletleri barındırması ve dünyanın ilk organize ticaret merkezi olmasıyla ön plana çıkmakta.
Asur çivi yazısı ile yazılan bu tabletlerde, dönemin siyasi ve hukuki ilişkilerini gösteren mektuplar, senetler, mühürler ve anlaşma metinleri var.
Kültepe, yalnız büyük bir ticaret merkezi veya Hitit devletinin ilk başkenti değil, aynı zamanda Anadolu'yu Kuzey Suriye'ye; Assur aracılığı ile de Mezopotamya'nın yüksek uygarlıklarına bağlamış büyük bir kültür merkezi.
Asurlu'ları bu dönem Anadolu’ya yönlendiren temel sebep; yaşadıkları mezopotamya coğrafyasının hammadde kaynakları açısından oldukça fakir olması.
Dönemin en önemli ticaret ürünü çeşitli aletlerin yapılmasında başrolü oynayan bakır.
Bakır kaynakları açısından zengin olan Anadolu toprakları kısa bir süre içerisinde Asur’lu tüccarlar için ana pazar halini almış. Dönemin diğer bir önemli hammaddesi ise kalay.
Bakır; yumuşak bir metal olması sebebiyle alet yapımında genellikle tek başına kullanılmamış, kalayla karıştırılıp bronz alaşımıyla yeni aletler yapılmış.
Bakır açısından zengin olan Anadolu, tam tersine kalay açısından oldukça fakir.
Bu nedenle Asur’lu tüccarlar Anadolu’dan gelen bakırı kendi ülkelerine götürürken, Anadolu’ya da muhtemelen yatakları Afganistan’da olan kalayı getirmişler.
Asurlu tüccarların bu dönem; Anadolu’dan aynı zamanda koyun yünü, altın-gümüş ve çeşitli gıda maddelerini aldıkları bilinmekte.
Asur'a getirilen yün burada kumaş haline getirilmiş ve Anadolu’da bir prestij malı olarak satılmış. Ve Kültepe’ye getirilen mallar, buradan Anadolu içlerine kadar dağıtılmış.
Bu dönemde Anadolu’daki ticaret günümüzde Kayseri ilinde bulunan Kültepe üzerinden yönetilmekte.
Karum'lar; (şehre yakın ticaret merkezi) büyük ticaret merkezleriyken, Wabartum'lar ise; daha küçük ticaret merkezlerini temsil ediyor.
Bu dönemde Karum'ların her biri ayrıca birer şehir devleti ve hepsi bir kral tarafından yönetiliyor.
Kültepe’nin Anadolu’ya en büyük katkısı ise; şüphesiz ki yazı...
Yazının bu dönemde yaygınlaşması; Anadolu'da siyasi hayatın anlaşılmasını büyük ölçüde kolaylaştırmış.
Çivi yazılı tabletlere bakıldığında ticari tutanaklardan, mahkeme kayıtlarına, evlilik anlaşmalarına kadar geniş bir repertuvar karşımıza çıkmakta.
Yapılan arkeolojik kazılarda Kültepe'de, Acemhöyük'te, Boğazköy'de (Karum Hattuş) ve Kayalıpınar'da (Şamuha/Sivas Yıldızeli); Asur Ticaret Dönemi'ne ait çivi yazılı tabletler bulunmuş.
Anadolu’nun ilk sistemli uluslararası ticaretinin kuralları da; Kültepe’de keşfedilen çivi yazılı tabletlerde karşımıza çıkmakta.
Bu ticaret, belli esaslara bağlı, kanunları ve düzenlemeleri olan bir ticaret. Esasen tüccarların, burada ticaret yapabilmeleri için, bu organizasyona dahil olmaları, kayıt yaptırmaları, aidat veya belli bir bedel ödemeleri gerekmekte.
Buna rağmen kazandıkları bu hak ; onlara kuralsızca ticaret yapma hakkı vermemekte.
Kurallar; kaçakçılık yapmayacaklar, gümrüksüz mal alıp satmayacaklar, her türlü vergilerini ödeyecekler.
Bu belgelerden, iki tarafın da birbirlerine karşı sorumlulukları ve haklarının kayıt altına alındığı anlaşılmakta.
BİT KARİM:
Bütün bu ticaret organizasyonunun düzenleyicisi, denetçisi, baş kurumu; “Bit Karim” idi.
Bir ticaret odası vazifesi de gören Bit-Karim; aynı zamanda verginin tahsil edildiği bir merkez.
Bu ticaret düzeninin esası; maden ve tekstil ticareti üzerine kuruluydu.
Bu dönemde Anadolu seramiği de biçim, zenginliği ve bezemeleri bakımından doruğa çıkmıştır.
Burada keşfedilen eserler; hayal gücü çok zengin ustaların, “zenaat” ile “sanatı” nasıl bir araya getirdiklerini de gösterir.
Özellikle seramik repertuarı tüm Önasya’da, sadece Kültepe’ye özgü olup, hiç bir eski yerleşim yerinde bu boyutta değildir.
Kültepe Kaniş Kazı Başkanı Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu’ndan aldığım bilgilere göre; Kültepe
2 kere yakılmış, yıkılmış ve tahrip edilmiş. Çünkü o dönemin en büyük, refah düzeyi yüksek ve ticari hayattan dolayı en kalkınmış merkez şehri; Kültepe.
Bu yüzden kıskanıldığını ve yakılmış olabileceğini dile getirmekte.
Arkeolojik ve yazılı belge olarak dünyanın en zengin eserleri de Kültepe’den dünyaya armağan...
Kültepe; 300 yıl devam etmiş.
Sonrasında yıkılmış ama Kültepe’de kurulan medeniyet ileride Anadolu’nun en büyük devleti olan Hititler’in kurulmasını ve Hitit Medeniyeti’nin oluşmasını sağlamış.
Dolayısıyla Kültepe; Anadolu’yu hem ticari, hem ekonomik, hem de kültürel bir merkez haline getirmiş.
Ve şimdi M.Ö. 2 Bin’li yıllarda dünyanın ilk sistemli ticaret merkezi olan ve günümüz ticari ve ekonomik hayatının temellerini oluşturan “Kayseri Kültepe” ; adına yakışır bir zirve ile Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği ile yeniden hayat buldu.
Askon Genel Merkez ve Askon Kayseri’nin organizasyonuyla bu yıl dördüncüsü yapılan “Kültepe Zirvesi” Hazine ve Maliye Bakanı’mız Sn.Nureddin Nebati, Kayseri Valisi Sn. Gökmen Çiçek, 60, 61 ve 62. Dönem Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı ve Kayseri Milletvekili Sn.Taner Yıldız, Dışişleri Bakan Yardımcısı Sn.Yavuz Selim Kıran, Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı Sn.Dr.Memduh Büyükkılıç, Kırgızistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Sn.Kubanıçbek Ömüraliyev, Türkmenistan Ankara Büyükelçisi Sn.İşankuli Amanliyev
Kazakistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Sn.Yerkebulan Sapiyev, Azerbaycan Cumhuriyeti Büyükelçi Müsteşarı Sn.Elchin Allahverdiyev Özbekistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği
Ticaret ve Ekonomi Müsteşarı Sn.Maşrab Mamirov, KKTC Büyükelçi Müsteşarı Sn.Fatma Arşehit Soykan ve çok sayıda seçkin davetli, ASKON’un değerli yönetim kurulu ve kıymetli üyeleri ve saygıdeğer protokolümüzün katılımları ile gerçekleşti.
Kur’an-ı Kerim Tilaveti ile başladığımız zirve, protokol konuşmaları ile devam etti.
Hazine ve Maliye Bakanımız Sn.Nureddin Nebati konuşmalarında çok önemli bir noktaya değindi: “Türk olmanın kıymetinin bilinmesi gerektiğini vurgulayarak "Türkiye Cumhuriyetlerinin temsilcisi olmanın kıymetini bilin, Türkiye Cumhuriyeti'nin neler neler yaptığını lütfen çok iyi izleyin. Bizler çok iyi işler yapıyoruz. Hep beraber dışişlerimiz, ekonomi yönetimi ve Sayın Cumhurbaşkanımızın iradesiyle Türkiye 21. yüzyılın en önemli aktörü." dedi.
Protokol konuşmalarının ardından ilk panel olan “İpek Yolunda Ticari Fırsatlar”Paneli; Bölgesel Üs, Küresel Güç, Türk Cumhuriyetleri Arası Ticaret” konularında konukları son derece bilgilendiren bir panel oldu.
Moderatörlüğünü ASKON Genel Başkan Yardımcısı, DEİK Orta Amerika ve Karayipler İş Konseyi Başkanı Sn.Mustafa Necati IŞIK’ın yaptığı panelin konuşmacıları;
Kırgızistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Sn.Kubanıçbek Ömüraliyev Türkmenistan Ankara Büyükelçisi Sn.İşankuli Amanliyev, Kazakistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Sn.Yerkebulan Sapiyev Azerbaycan Cumhuriyeti Büyükelçi Müsteşarı Sn.Elchin Allahverdiyev Özbekistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği
Ticaret ve Ekonomi Müsteşarı Sn.Maşrab Mamirov KKTC Büyükelçi Müsteşarı Sn.Fatma Arşehit Soykan’dı.
İkinci panel; “Türk Cumhuriyetleri’nde Ticari Yaşam, Fırsatlar ve İşbirlikleri”nin masaya yatırıldığı “Türk Cumhuriyetlerinde Ticari Yaşam Paneli”ydi.
Konuşmacılar:
Özgür Onur Özgüven - DEİK/Türkiye-Özbekistan İş Konseyi Başkanı
Sefa Gömdeniz - DEİK/ Türkiye-Türkmenistan İş Konseyi Yürütme Kurulu Üyesi
Selçuk Yüce - DEİK/ Türkiye-Kazakistan İş Konseyi Yürütme Kurulu Üyesi
Cengiz Gül - DEİK/Türkiye-Azerbaycan İş Konseyi Başkan Yardımcısı panelde bizler ile oldu.
Her iki panel sonucunda Türk Cumhuriyetleri’nde yatırım fırsatları, kuralları ve imkanları ile ilgili faydalı bilgiler aktarılmış oldu.
Türk Cumhuriyetleri bizim kardeş devletlerimiz ve kardeş milletlerimiz. O yüzden ticari faaliyetlerimizde önceliğimizin onlar olması ve onların da her zaman bizim yanımızda olması bu kardeşliğin ilelebet sürmesine katkıda bulunacaktır.
Allah kardeşliğimizi, birliğimizi ve dirliğimizi daim etsin.
Bu son derece verimli geçen zirvede emeği geçen başta “GENEL BAŞKAN SN.ORHAN AYDIN” olmak üzere, Genel Başkan Vekili SN.BEKİR AYDIN ve tüm Başkan Vekillerini, tüm Yönt.Kur.Üyesi Başkanlarımızı, Genel Başkan Yardımcısı ve Teşkilatlanma Başkanı SN.VOLKAN KAHRAMAN’ı,
Genel Başkan Yardımcısı Dış İlişkiler Başkanı Sn. MUSTAFA NECATI IŞIK’ı, İhracat Üsleri Komisyon Başkanı Sn.NURGÜL ÇUBUKCU KİRZUK’u, Girişimcilik ve Markalaşma Komisyon Başkanı Sn.BETÜL EREN IŞIK’ı, tüm Bölge Başkanlarını, Kayseri Şube Başkanı SN.ALİ ÖZCAN’ı ve tüm KAYSERİ Şube Yönt.Kur. Üyelerini ve katkı sağlayan diğer illerimizin tüm Şube Başkanlarını ve Yönt.Kur.Üyelerini ve emeği geçen herkesi bu başarılı zirve için tebrik ederim.
Nice başarılı ve imza zirvelere...
Allah birlik ve beraberliğinizi muhafaza eylesin.
Not: Kayseri Kültepe Zirvesi’nden bir hafta sonra Kayseri’ye değer katan belediye başkanlarımızdan önceki dönem Kayseri Belediye Başkanı Sn.Mustafa Çelik ve Değerli Eşi İlkbal Çelik’in kıymetli evlatları Ömer Faruk Çelik ile Abdurrahman Eroğlu ve Tuğba Eroğlu’nun kıymetli evlatları Büşra Nur Eroğlu’nun nikah akdi ve düğün törenlerine katıldım. Nikah şahitleri; 11.Cumhurbaşkanımız Sn.Abdullah Gül, İstanbul Ticaret Odası Başkanımız Sn.Şekip Avdagiç, Muş Belediye Başkanı Sn.Feyat Asya ve Sn.Ulvi Eroğlu oldu. Bu güzel çifte iki cihan saadeti diliyorum. Kayseri’nin yetiştirdiği önemli değerlerden Başkan Sn.Mustafa Çelik ve kıymetli ailelerine bu özel günlerinde Kayseri misafirperveliğini en güzel şekilde yansıttıkları için de teşekkür ediyorum.
Kayseri ve tüm Kayseri’lilere selam ve saygılarımı iletiyorum.