Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2025-2027 dönemi Orta Vadeli Programı açıklıyor. 2024 enflasyon hedefi yüzde 41,5’a revize edildi. Önceki OVP’de bu oran yüzde 33 düzeyindeydi.
Önceki OVP’de yüzde yüzde 15,2 olarak belirlenen 2025 enflasyonu da yüzde 17,5’e yükseltildi. 2026 için ise önceden yüzde 8,5 olan hedef, yüzde 9,7’ye yükseltildi.
2024 büyüme tahmini yüzde 4’ten yüzde 3,5’e çekildi. Önceki programda 2025 için 4,5 olan tahmin de yüzde 4’e indirildi. 2026 büyümesi de 0,5 puan indirilerek yüzde 4,5 olurken, 2027 ise yüzde 5 olarak hedeflendi. Böylece, önceki program tahmin ufkundaki bütün büyüme oranları 0,5 puan aşağı çekilmiş oldu.
Kişi başına gelir 2024 sonunda 15 bin doların üstünde tahmin edildi
2024 sonunda milli gelirin 1 trilyon 331 milyar dolar, kişi başına gelir de 15 bin 550 dolar olarak belirlendi. Önceki OVP’de kişi başı gelir 2024 sonunda 12 bin 875 dolardı.
Bütçe açığı GSYH’ye oranla 2024 yılı sonunda yüzde 4,9 olarak hedeflendi. Önceki tahmin yüzde 6,4 düzeyindeydi. Önceki oran yüzde 6,4 seviyesindeydi. Bütçe açığının öngörülenden daha düşük gerçekleşeceği daha önce açıklanmıştı. 2025 için bütçe açığının GSYH’ye oranı yüzde 3,1 olarak belirlendi.
2024 yıl sonu ihracat tahmini azaltıldı
OVP’de 2024 yılı ihracatının 264 milyar dolar olacağı tahmin edildi. Önceki tahmin 267 milyar dolar düzeyindeydi. İthalatta ise azalma tahmini daha yüksek oldu. Önceki programda 372,8 milyar dolar olan ithalat tahmini, yeni programda 345 milyar dolar olarak tahmin edildi.
2024 yılında ihracatın 264 milyar dolara yükselmesi, ithalatın ise 345 milyar dolara düşmesi beklenmektedir. Program dönemi boyunca, ihracatın kademeli olarak artarak 2027 yılı sonunda 319,6 milyar dolara ulaşması, ithalatın ise 417,5 milyar dolara çıkması öngörülmektedir. Bu veriler, dış ticaret açığımızın kademeli olarak daralacağını ve ekonomimizin ihracat odaklı büyüme stratejisinin güçleneceğini göstermektedir.
Yılmaz'ın konuşmasından öne çıkanlar şöyle:
OVP, merkezi yönetim bütçesinin hazırlık sürecini başlatmaktadır. OVP'de üç yıllık döneme ilişkin makroekonomik politika çerçevesi ve hedefler ile öncelikli reform alanları ve takvimi yer almaktadır.
Programın ilk yılında uygulanacak politikalara ve somut tedbirlere ayrıntılı olarak 2025 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda yer verilecektir.
Tahminler büyük oranda geçerliliğini koruyor
Son bir yılda temel makroekonomik göstergelerdeki öngörü ve hedefler önemli oranda gerçekleşmiş olup mevcut tahminler büyük oranda geçerliliğini korumaktadır.
Dengeli büyüme politikamızla uyumlu olarak büyümenin kompozisyonunda yurt içi talebin katkısı azalırken, cari işlemler açığı beklentilerimizin de altına gerilemiştir. İstihdam artışları hedeflerimizin üzerinde gerçekleşmektedir.
Bütçe açığındaki görünüm, kamu harcamalarında etkinliği artırıcı önlemlerle öngörülenden daha olumludur.
Dezenflasyon süreci başladı
Geçiş döneminin tamamlandığını ve dezenflasyon döneminin başladığını görebiliyoruz. Ağustos verileri dezenflasyon sürecinin etkili olmaya başladığını gösteriyor, Eylül ve sonrasında da bu eğilimin sürmesini bekliyoruz.
TL'ye güven arttı
TL'ye olan güven geçtiğimiz yıl süresince önemli oranda arttı. TL mevduatların toplam mevduatlar içindeki payı ciddi bir yükseliş kaydetti. KKM 47,8 milyar dolara kadar düştü.
2024 yılının ilk yarısı için belirlenen 36 eylemden 24'ü gerçekleştirildi, diğer konularda da çalışmalarımız belli bir noktaya geldi.
Temel amaç enflasyonu tek haneye düşürmek
2025-27 dönemi programının temel amacı enflasyonun kademeli olarak tek haneye düşürülmesi, büyüme potansiyelinin enflasyon baskısı oluşturmadan yükseltilmesi.
2025-27 döneminde para, maliye ve gelirler politikalarının güçlü eşgüdümle çalışması sağlanacak.
Yapısal reformlarla verimliliğe dayalı yatırım, istihdam, üretim ve ihracat artırılacak. Gelirin tüm kesimlere adil bir şekilde dağılımı sağlanacak. Orta-üst gelir grubundan üst gelir grubuna çıkılmasını sağlayacağız.
Büyüme, dezenflasyonla uyumlu
Büyüme patikası dezenflasyon süreciyle uyumlu. Büyüme patikası, enflasyonist baskı oluşturmadan sürdürülebilir ekonomik kalkınmayı hedefleyen bir yaklaşımla oluşturuldu. Kısa vadede enflasyonla mücadele büyüme üzerinde geçici etkiler yapsa da, orta ve uzun vadede iki hedef uyumlu.
EKONOMİDE TAHMİNLER
Büyüme
OVP'de GSYH beklentisi 2024 için yüzde 3,5 (Önceki yüzde 4), 2025 için yüzde 4 (Önceki yüzde 4,5), 2026 yılı yüzde 4,5 (Önceki yüzde 5), 2027 yılı yüzde 5
Kişi başına milli gelir
Kişi başına milli gelirin 2024'te 15.551 dolar, 2025'te 17.028 dolar, 2026'da 18.990 dolar ve 2027'de 20.420 dolar olması hedefleniyor.
İşsizlik
OVP'de işsizlik oranı beklentisi 2024 için yüzde 9,3 (Önceki yüzde 10,3), 2025 için yüzde 9,6 (Önceki yüzde 9,9), 2026 yılı yüzde 9,2 (Önceki yüzde 9,3), 2027 yılı yüzde 8,8
Dolar/TL kuru
OVP hesaplamasında kullanılan ortalama dolar/TL tahmini 2024 için 33,2, 2025 için 42, 2026 için 44,4 ve 2027 için 46,9
Enflasyon
OVP'de TÜFE beklentisi 2024 için yüzde 41,5 (Önceki yüzde 33), 2025 için yüzde 17,5 (Önceki yüzde 15,2), 2026 yılı yüzde 9,7 (Önceki yüzde 8,5), 2027 yılı yüzde 7