Cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci tura kaldı. Dünyaya iyi bir demokrasi dersi veren Türk halkı 28 Mayıs’taki 2 adaylı oylamada tahminim ülkenin bekâsı ve selameti için istikrarı seçecek ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) güçlü olana mührü teslim edecek.
28 Mayıs’taki Cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra inşallah önümüz açık olacak. Millet geleceğe daha emin adımlarla yürüyecek.
Tabii işimiz ekonomi… Seçimi konuşuyoruz fakat geçim de önemli… Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2022 yılı gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, ülkemizde ortalama yoksulluk oranı yüzde 21,6. Yoksullukla o kadar mücadeleye rağmen oran az değil. Dolayısıyla yoksul kesim artık dünyanın da bir gerçeği haline gelen yüksek enflasyondan fazlasıyla olumsuz etkileniyor.
***
Yüksek enflasyonun; üretim ve tüketimden tutun sosyal, ticari, siyasi, etik ve psikolojik birçok sebebi var. Zaman zaman yazılarımızda bunları ifade ediyoruz. Yazmaya da devam edeceğiz… Ülke olarak maalesef dönemsel olarak yapısal sorunlar nedeniyle yüksek enflasyon rüzgârlarına kapılabiliyoruz.
Son dönemde dış etkenlerin de etkili olduğu yine ciddi seviyede bir yüksek bir enflasyonla karşılaştık ve oranlar geçen yıl tüketici fiyatlarında yüzde 85’leri buldu. 2022 Ekim’inde zirveye çıkan enflasyonu masaya yatırdığımızda istenilen seviyede olmasa da fiyatların reel olarak yükseliş hızını kaybettiğini en azından izleyebiliyoruz.
Market, pazar ve diğer satış yerlerinde ürün fiyatlarına bakıldığında fiyat düşüşleri var. En azından 5 kiloluk bitkisel yağı artık 195 liradan satın almıyoruz. Yağın fiyatları 135 liraya kadar geriledi. Kilosu 20 – 30 liradan aşağı düşmeyen patates ve soğanı bugün itibariyle artık 10 liranın altında marketlerde bulabiliyoruz. Et ve süt fiyatları ise düşmeme konusunda daha dirençli… Bu konu üzerine hassasiyetle gidilmeli, demek istiyorum.
***
Mamafih ülkenin selameti için bütçe ve cari açığın yanında üçüncü önemli meselemiz olan enflasyonda mücadeleyi kazanmak zorundayız. Zira yoksulluğun azaltılmasında enflasyonla savaş ilk sırada yer alıyor. Enflasyon istikrara kavuşup düşük seviyelere indiğinde yoksulluğun azaldığı görülecek.
Halen Türkiye Ekonomi Modeli çerçevesinde uygulanan Liraizasyon Stratejisi kapsamında enflasyonla mücadele tabii ki ilk sıralarda.
Rakamlarla ifade edersek; geçen yılın Ekim’inde yüzde 85,51 ile zirve yapan tüketici fiyatları (TÜFE) 2023 Nisan’ı itibariyle yüzde 43,68’lere indi. Geçen 6 ayda yarı yarıya düşüş önemli bir seviye. Yılbaşından bu yana 4 aylık enflasyon (TÜFE) da yüzde 15,21 olarak gerçekleşti.
Enflasyonun üretim maliyetleri tahtasına da bakalım… 2022 Ekim’inde üretici fiyatları (ÜFE) yüzde 157,69 idi, 2023 Nisan’da ÜFE seviyesi yüzde 52,1’e düştü. Nisan enflasyonuyla maliyet yönlü üretici fiyatları (ÜFE) ile tüketici fiyatları (TÜFE) makası 11,9’dan 8,4 puana geriledi. Yani üretim maliyetleri giderek zayıflıyor. Ancak gıda ürünlerinde yüzde 72,2’lik üretim enflasyonunun (ÜFE) seyrini koruduğunun altını çizeyim. Buna bağlı tüketici fiyatlarında gelecek aylarda 30-35 bandında bir sertlik, düşmemezlik görme ihtimalimiz yüksek.
***
Liraizasyon Stratejisi merkezli para politikasında sıkılaştırma ve enflasyonla mücadele özellikle Kur Korumalı Mevduat’ın (KKM) ciddi rol oynadığını görebiliriz. Tasarruflarını Türk Lirası (TL) olarak değerlendirmek isteyenlere kurlardaki hareketlilik karşısında kur farkı koruması sağlayan ve aynı zamanda kâr paylaşım oranları ile birikimlerini değerlendirme fırsatı sunan Kur Korumalı TL Katılma Hesabı’nın da enflasyonda sıkılaştırmaya destek veren uygulamalar arasında olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü KKM, döviz ve faizin yükseliş hızını keserken tüketimi de frenliyor.
2023 yılsonu enflasyon tahmini; Orta Vadeli Program’da (OVP) yüzde 24,9, Merkez Bankası (TCMB) öngörüsü yüzde 22,3 ve Piyasa Katılımcıları Anketi’nde çıkan son beklenti ise yüzde 37,8. Ancak TCMB, yılın ikinci enflasyon raporunu açıklarken 2023 yılsonu gıda enflasyonu tahminini yüzde 22’den yüzde 27,9’a yükselttiğini hatırlatalım.
İsteğimiz tek şey; tahminlerin tutmasının yanında enflasyonda düşük seviyelerin istikrar kazanması… İnşallah o da olur!