Türkiye'nin kredi notunu düşürmek için hiç bir neden yok. Buna rağmen Moody's Türkiye'nin kredi notunu düşürdü. Sebep olarak cari işlemler açığı gösteriliyor.
Türkiye'nin cari açığı yeni değil ki. Türkiye 1950 den beri cari açık veriyor. Cari açığın gerçek nedeni ticaret hadlerinden kaynaklanıyor. Dış ticaretin gerisinde özel sektör var. Özel sektör, borçlarını sermayeye ekleyerek alacaklı ile anlaşıyor.
Normal olarak, cari acık borç ile kapatılır. Ülke cari açık toplamı olarak borçlanmak zorundadır. 2003 yılından, 2017 yılına kadar cari açıkları topladım. Türkiye bu dönemde 690 milyar dolar cari açık vermiş. Bu dönemde borçlardaki artış ise 290 milyar dolar olmuş.
690-290= 400 milyar dolar Türkiye eksik borçlanmış. Ödemeler Dengesi prensibine göre, Türkiye'ye 400 milyar dolar sermaye girmiş ve kalmış.
Neden böyle oluyor?
Borcun kim tarafından yapıldığı bu sonucu gösteriyor. Borcu özel sektor yapmış. Devletin dış borcunda artış hiç olmamış. Özel sektor borçlandığına göre, borçlar özel sektörün sermayesine eklenerek kapatılmış. Bu süreç devam ediyor.
Borsa Istanbula kote şirketlerin blançoları yayınlanıyor. Hiç birisi zarar göstermiyor. Borçlu işletme zarar eder. İflaslar borç yüzünden olur. Karlı işletmelerin mevcut olduğu bir ekonomide borç sorunu olmaz.
Sistemin işleyişi çok basit. Yabancılar Türkiye'de ihracat amacıyla üretim yapıyor. Otomotiv sektörü başı çekiyor. Bu şirketler ana şirketten satın aldığı kritik ürüne yüksek para ödüyor. Buradaki kazanç, fatura oyunları ile ana şirkete gidiyor. Bir süre sonra ana şirkete olan borç ödenemez oluyor. Sermaye artışı ile borç kapanıyor.
Fatura oyunları, ticaret dengesinden açığın en önemli nedeni. Görünürde ticaret açığı veriliyor. Realitede ise kazanç transferi var. Kazanç elde edildiğine göre, ülkede katma değer yaratılıyor.
Moody's in bu işleyişi biliyor olması gerekir. Zira dünyanın en iyi ekonomistlerini çalıştırıyor. Art niyet olunca, mesele değişiyor.
Moody's in art niyeti, CDS lerden geliyor. Not indirimi olduğu zaman CDS ler yükseliyor. Piyasada mevcut Türk Bonoları değer kaybediyor. Moody's in arkasında bankerler var. Tahviller değer kaybettiği zaman, bankerler tahvil satın alıyor, kar ediyor. Türkiye yeni tahvil ihraç edeceği zaman yüksek CDS ler yüzünden daha çok faiz ödüyor.
Bu işlemi gizlemek amacıyla "Türkiye'nin cari açığı" gerekçe olarak gösteriliyor.