OPEC KARARI VE ARZ YÖNLÜ GELİŞMELER PETROLDE BELİRLEYİCİ OLACAK

KISA VADEDE TOPARLANMA ZOR
Son 15 yıllık dönemde Amerika’da petrol çıkarma teknolojilerinde yaşanan gelişmeler ile birlikte daha önce çıkarılması zor ve maliyetli olan yataklara erişim sağlanması, Irak ve İran petrolünün ihracatı üzerinde varolan kısıtların kaldırılması arzın bollaşmasına neden oldu. Talep tarafında ise 2008 krizi sonrası dünyanın içerisinde bulunduğu düşük büyüme konjektürü ve alternatif enerji kaynaklarına yönelim nedeniyle son yıllarda petrol piyasasında kalıcı arz fazlalığı yaşanıyor. Ayrıca Brexit kararı sonrası IMF’nin küresel büyüme talebini düşürmesi küresel bazda petrol talebinin kısa vadede toparlanma ihtimalinin düşük olduğunu gösteriyor. Geçmişte yaşanan yüksek petrol fiyatları ekonomik aktörlerin tepkisi petrol tüketen araçlarda verimlliliğin azaltılması ve alternatif enerji kaynaklarına yönelinmesi 2003 yılından itibaren Kuzey Amerika’da teknolojik gelişmenin etkisiyle, geleneksel olmayan arama ve çıkarma yöntemleri kayaç petrolü ve katran kumu sahalarının üretime açılmasını sağladı. Bu sayede ABD ham petrol üretimi 2008 ve 2015 yılları arası neredeyse iki katına çıktı. ABD’de günlük ham petrol üretimi 2000 ve 2009 yılları arasında 5 milyon varil iken 2015 yılı için günlük ham petrol üretim ortalaması 9.5 milyon varil seviyesine yükselmiş olması bunun en önemli kanıtı. Her ne kadar gerileyen petrol fiyatları ile birlikte bazı bölgelerde yeni teknolojilerle petrol üretilen bazı bölgeler ekonomik olmadığı gerekçesi ile üretimi geçici olarak durdursa da petrol gelirine bağımlı OPEC ve OPEC dışı ülkelerin düşen fiyatlara cevabı üretimi artırarak gelir kaybınının önüne geçmek şeklinde oldu. Pazar paylarını kaybetmek istemeyen üreticilerin peşi sıra yaptıkları indirimler kısa ve orta vadede petrol fiyatların aşağı yönde baskılanmasına neden olacak. Petrolde yaşanan düşüşler hem tüketici hem de üretici ülkeler açısından risk teşkil etmekte. Düşen petrol fiyatları neticesinde petrol ihraç eden ülkelerin bütçelerinde ciddi artışlar söz konusu olurken, Avrupa ve ABD’de gelirini petrolden sağlayan önemli şirketlerin gelirlerinde ciddi kayıplar söz konusu oluyor ve bu kapsamda işten çıkarmalar gerçekleşiyor. Bu şirketlerin hisse senetlerinde ise sert değer kayıpları yaşanıyor. Bu kayıpların ise gelişen ülke varlıklarına da olumsuz yaşadığını görüyoruz. Türkiye açısından her ne kadar düşük petrol fiyatları cari açıkta iyileşmeye neden olsa da 40-60 dolar aralığındaki petrol fiyatlarının Türkiye ekonomisi açısından ideal fiyatlar olabileceğini düşünüyoruz.