Ne var ki yaşanan kriz ortamı ona bu olanağı tanımadı. Para politikasının işlevi hiç düşünmediği noktalara sürüklendi. Şimdi gelinen bu noktada yeni uygulamalar peşinde koşuyor.
ABD ekonomisinin likidite tuzağına düştüğü herkesçe biliniyor. Politika faizi, sıfır düzeyine inmesi nedeniyle ekonomiyi canlandırma işlevini yitirmiş bir durumda. Faizlerin düşecek yeri kalmadı.
PARA BASMAYA ALTERNATİF
O zaman da FED'in para basmaktan başka çaresi kalmıyor. Kalmıyor ama bunun da riskleri belli. Piyasalar ise "Para, para" diye inliyor. Onlar için yaşadıkları gün önemli. Geleceğe pek fazla bakmıyorlar. Bu nedenle likidite tuzağına girmiş bir ekonomide nasıl bir para politikası uygulanacağı konusunda Paul Krugman'ın 1998'de ve Eggertsson ile Woodfort'un 2003 yılındaki makaleleri esas alarak, bir yaklaşım geliştirilmeye çalışılıyor. Geleneksel olamayan bu tür bir para politikası, faizleri gelecekte ulaşılacak enflasyon oranına göre ayarlamak noktasına dayanıyor. Bunun için ise merkez bankalarının kredibilitesi yüksek, inanılırlığı güçlü ve somut sözler vermesi gerekiyor. Yukarıda sözünü ettiğim Eggertsson ve Woodfort'un makalesine katkıda bulunan Bernanke, iyi bildiği bu ince noktayı geçmişte FED'in faiz kararlarında kullanmayı denedi. O tarihlerde bir türlü canlanamayan ABD ekonomisi için faizlerin "uzun bir zaman" düşük tutulacağı faiz kararları sonrası yayınlanan bildiriler içinde sürekli olarak tekrarlanıyordu. Ancak "uzun bir zaman" kavramı somut, açık ve sarih değildi. Muğlaklık içeriyordu. Oysa piyasalar kesin bir tarih istiyorlardı. İşte geçen FMOC toplantısında bu konuda yeni bir adım atıldı. FED faizlerini 2015 yılına kadar artırmayacağı sözünü verdi. Verdi ama bu sözün yeterli olup olmayacağı tartışması hemen başladı. Faiz kararını veren FMOC kurulunda dört üye zamanı gelince faizlerin artırılması taraftarıydı. Bunu açık açık söylüyorlardı.
FAİZ TAHMİNLERİ YAYINLANACAK
O zaman Bernanke bir adım daha attı ve FMOC üyelerinden 2016 yılına kadar faiz tahmini yapmalarını istedi. Bunların da kamuoyunun bilgisine sunulacağını bildirdi. Şimdi bu tahminler bekleniyor. Geleneksel olmayan bu tür bir para politikasının likidite tuzağına girmiş ülkelerde yararlı sonuçlar verebileceği kanısındayım. Bu yöntemle bir taraftan enflasyonist bekleyişleri yönetirken, diğer taraftan da düşük faiz ortamına güvenerek yatırımların ve tüketimin artırılması olasılığının yükseleceğini sanıyorum. Ancak bu yaklaşımın sadece likidite tuzağı içinde bulunan, büyüme ivmesini bir türlü artıramayan ve enflasyon riski düşük ekonomilerde uygulanabileceği görüşündeyim.
