Gayrimenkul ve inşaat sektörü, pandemi dönemine rağmen 2020’de oldukça başarılı bir performans ser - gilemiş durumda. Sektörün sergile - diği yükseliş; Türkiye ekonomisine, sektör temsilcilerine ve sektörün ge - leceğine dair umut veriyor. Her ne kadar pandemi döneminin ilk ayla - rında iç piyasada kayıp yaşandığı dü - şünülse de 2019’un aynı dönemiyle karşılaştırıldığında Ocak-Kasım dö - neminde yüzde 21,5’lik artışla 1 mil - yon 393 bin 335 adet konut satışı ger - çekleştirildi. Son 4 aylık periyotta ise yabancı yatırımcıya yönelik satışlar giderek yükselen bir trend sunuyor. Yabancı yatırımcılara yönelik konut satışlarında geçtiğimiz yılın kasım ayına kıyasla yüzde 24,4 oranında artış yakalandı. Türkiye’nin, Orta - doğu ve Avrupa arasındaki ulusla - rarası ticaret bakımından küresel bağlantılara köprü kurabilen stra - tejik konumu, ciddi bir avantaj sağ - lıyor. Dolayısıyla, yabancıya konut satışı verileri 2021 yılında 10 mil - yar dolar hacminde satış bilanço - su elde edileceğini gösteriyor. Bu durum, çok önemli ve umut verici bir rakam olarak önümüze çıkıyor.
PANDEMİ KONUT ALIM ALIŞKANLIKLARIMIZI DEĞİŞTİRDİ
Gayrimenkul sektörü, 2020 yılına yabancı yatırımcılardan gelen çok ciddi taleplerle başlamıştı. Geçen yı - lın Aralık ayında yabancı yatırımcı - ya yönelik satışlarda rekor kırılınca, sektördeki satışların sezon bazında yapıldığı tezi ortadan kalkmış oldu. 2020’nin son aylarında artan satış - larla birlikte bu durum daha da pe - kişti. Genellikle yaz ve kış aylarında durağan geçen sektördeki satışlar, tüm yıla yayılan bir istikrar kazan - dı. Sektör, 2017 öncesinde genelde 10-15 ülkeden talep alırken bugün 200’e yakın farklı ülkeye hitap eden bir yatırım ortamına ve çeşitliliğine kavuştu. 2021’de mevsimsel satışlar yerine, istikrarlı satışların güç ka - zanması bekleniyor. Yapılan araş - tırmalar, pandemi sürecinde Türki - ye’nin tüm dünya ülkeleri arasında en çok yatırım alan ülkelerden biri olduğunu gösteriyor. Dubai başta olmak üzere, uluslararası yatırım - cılar tarafından talep gösterilen ül - kelerdeki arzın kesilmesi, Türkiye’yi ön plana çıkaran en büyük etken - ler arasında yer alıyor. Öte yan - dan pandemi, konut projelerinde de şekil değişikliğine yol açtı. Yeni yapılan projelerde home- ofis ça - lışanlara yönelik çalışma odaları, ortak alanlarda kargo odaları gibi yeni alanlar yer edinmeye başladı. Pandemi döneminde tekrar önem kazanan balkonlu, bahçeli, teras - lı evler 2021 yılında daha çok öne çıkacak. Diğer taraftan Mart 2020 itibariyle ülkemizde ilk vakanın gö - rülmesiyle birlikte, arsa ve prefab - rik evlere olan talebin de arttığını gözlemledik. 2020’nin başlarında talep olduk - ça hızlı seyrederken pandemi ne - deniyle kısa süreliğine de olsa bir belirsizlik ortamı kendini hisset - tirdi. Dijital Dönüşüm hareketi ile sürece yönelik çözümler devreye alındı. Haziran 2020’den sonra pi - yasaların açılması ve seyahat ya - sağının kalkmasıyla beraber, sek - törde aylık satışlarda %200’e varan artışlar yaşandı. Yılın ikinci yarı - sından itibaren yabancı yatırım - cıya yönelik satışlar aylık bazda 750, ardından 1.500, 2.700, 3.800 ve hatta 5.800’lere kadar çıkarak istikrarlı yükseliş trendine girdi. Pandemi koşullarında elde edilen bu rakamlar, gerçek bir başarı gös - tergesi olarak kabul ediliyor. Pan -deminin ilk aylarında iç piyasada yaşanan 3 aylık durağanlık olma - saydı, bu rakamların 50 bin ban - dında olacağı aşikârdı.
DÜŞÜK FAİZ, KONUT TALEBİNİ ARTIRDI
Yerli piyasa açısından bakıldığın - da, 2020’de heyecan ve umut veren gelişmeler yaşandı. Hükümetin dü - şük faiz politikasıyla birlikte gayri - menkul alımına yönelik ertelenen talep canlandı ve piyasaya yansı - dı. Kredi destek paketiyle giderek etki alanı genişleyen konut kam - panyalarında satış rekorları kırıl - dı. Ocak-Haziran döneminde ülke genelinde satılan gayrimenkul sa - yısı; salgın, sokağa çıkma yasağı ve şehirlerarası seyahat sınırlamala - rına rağmen 1 milyonu aştı. Geçen senenin aynı dönemine baktığımız - da, bu rakam 600 bin seviyesindeydi.
İÇ PİYASADA PEŞİN ALIMLAR SÜRÜYOR
Son dönemde faizlerin tekrar yük - selişe geçmesiyle birlikte ipotekli konut satışlarında gerileme yaşa - nıyor. Fakat ipoteksiz konut satış - ları halâ revaçta. Son 10 yılın satış rakamlarına baktığımızda da ipo - teksiz konut satışlarının her koşul - da artarak devam ettiği görülüyor. İpotekli konut satışlarının yeniden artması için, faiz oranlarının indi - rilmesi kritik öneme sahip. TÜİK tarafından açıklanan ra - kamlar, ağırlıkla tapu devrinin ya - pıldığı tarihteki konut satış rakam - larını yansıtıyor. Bununla beraber, noter satış vaadi sözleşmesi yapı - lan konut rakamları da kritik dere - cede öneme sahip. Noter satış vaa - di sözleşmesi rakamları sayesinde, bir nebze de olsa güncel konut satış rakamlarını eş zamanlı olarak öğ - renebiliriz. Böylece konut üreten firmalar da hedef kitlesine yönelik doğru fiyat aralığında ve doğru lo - kasyonda proje geliştirebilirler. Bu da beraberinde daha başarılı ve et - kin bir satış grafiği oluşturacaktır.
FIRSATLARLA DOLU BİR YIL BEKLENİYOR
Gayrimenkul sektörü, 2020 yılı - nı 1 milyon 500 bin satış ile kapata - rak yeni bir rekor kırdı. Yılın tümü - ne baktığımızda, doğrudan yabancı yatırımlarda 7 Milyar Dolar hac - minde bir gelir elde edileceği tah - min ediliyor. Sektörde ciddi şekilde, 2021 yılının uluslararası gayrimen - kul yatırımları açısından fırsatlar - la dolu bir yıl olacağı beklentisi hâ - kim. Bu yıl, cirosal bazda 10 milyar dolar hacminde uluslararası gay - rimenkul yatırımı bekleniyor. Bu kapsamda 50 ilâ 55 bin adet konut satışı gerçekleşeceği öngörülüyor.
KRİTİK NOKTA: DÖVİZDEKİ DALGALANMA
Bugüne kadar 59 farklı ülkeden ülkemize yönelik uluslararası gay - rimenkul yatırımına aracılık eden bir şirket olarak, Türkiye’ye olan talebi sahada birebir gözlemliyoruz. Elde ettiğimiz veriler, bizleri çok he - yecanlandırıyor ve sektörün gele - ceğine ilişkin umut veriyor. Ancak döviz kurundaki dalgalanmalar, ya - bancı yatırımcıyı beklemeye itiyor. Bu nedenle, kur bazında 2021 yılın - da istikrarlı bir durumun oluşma - sı gerekiyor. Böyle bir yatırım ikli - mi oluştuğunda, yabancı yatırımcı alımını ertelemeden hemen bugün Türkiye’ye yatırım yapacaktır. Öte yandan, kurun düşmesi de yükselmesi de farklı fırsatlar do - ğuruyor. Bu açıdan Türkiye’nin, Av - rupa Birliği ekonomi raporlarında geleceğe yönelik büyük umut vade - den ülkelerin başında geldiğini ha - tırlamakta fayda var. Gayrimenkul sektörünün 2021’de yabancı yatı - rımcıya yönelik konut satış hedefi 10 milyar dolar civarında. Bu çok önemli ve umut verici bir rakam. Ancak bu yükselişin devamının ge - lebilmesi adına, gayrimenkuldeki yatırım yöntemlerini değiştirme - miz, daha sürdürülebilir bir hale getirmemiz gerekiyor. Bu anlamda, sektörün finansman modellerinin yeniden gözden geçi - rilmesi ve bu yönde belki bir “Gay - rimenkul Alım Reformu” başlatıl - masını ihtiyaç olarak görüyoruz. Hem iç hem dış pazarda finansal ve bürokratik yöntemlerin daha güvenli hale getirilmesiyle, hedeflenen rakamlarının üzerine çıkılması içten bile değil. Finansman tarafında ise, ban - kaların proje garantörü olması - nın önünün açılması veya bu ko - nuda bir regülasyon sağlanması, uluslararası gayrimenkul pazarın - da Türkiye’ye yönelik güveni artı - rır ve bu reform ile birlikte konut satışları hızla yukarı yönlü hare - kete geçer. 2021 yılında gayrimen - kul sektöründeki kredi finansman modellerinin geliştirilmesi ve ban - kaların markalı konut projelerine kredi sağlamasını ve inşaat bitirme garantörlüğü fırsatları sunmasını bekliyoruz. Bankaların özellikle mar - kalı konut projelerine garantör ol - ması durumunda, 10 milyar dolar - lık hedefi aşmak mümkün olacak.
