İş hayatı zaman zaman zorlaşabilir. Özel hayatta zorluklar yaşanabilir, hatta bunlar üst üste de gelebilir. Bu günün çalışanı bu kadar zorluk yaşamasa da kendini tükenmiş hissediyor. Tükenmişlik sendromu ile ilgili verdiğim eğitimlerimde üzerinde durduğum birçok konu ve örnek var.

Geçtiğimiz günlerde Harvard Business Review Türkiye Genel Yayın yönetmeni Serdar Turan iş hayatında tükenme ile ilgili paylaşımını okuyunca kendimle ilgili durumu tekrar düşündüm.

40 yılı aşkın iş hayatındayım, tükenmişlik hissetmedim. Elbette zorluklarım, yeni işe alışmalarım, oldu. Üniversite bittikten sonraki ilk iş yerimde sigortalı olduğumu sanırken 2 yıl sigortalı gösterilmediğimi öğrendim.

Akademik hayatta mobbinge uğradım. Mobbing dolayısıyla kariyerimde kayıplarım oldu. Çeşitli zorluklar en âlâsından yaşandı. Ama başa çıkabildim.

Nasıl oldu? Sanırım;

1- Çocukluktan itibaren çalışmayı seven, çalışmaktan şikâyet etmeyen bir aileden gelmek. Kendi dönemimizin zorluklarını görmüş olmak.

2- Kanaatkârlık nedir bilmek.

3- Çalışma hayatına başladığımda tükenmişlik kavramının olmaması.

4- Her zorlukla mutlaka baş edilebileceğine inanmak ve bunu denemek.

5- Her gün yeni bir şey öğrenmek, üretmek.

6- Sevdiğim işi yapmak, yaptığım işi sevmek. Her yaptığım işten, her gittiğim yerden yeni bir şey öğrenmek ve bunu faydalı hâle getirmek.

7- İnsanlara faydalı olmak, işe yaradığını hissetmek.

8- Yaşadığım problemleri çözüm mercii ile açıkça konuşmak.

9- Duruşumu bozmamak. Kendime yakışmayanı yapmamak.

10- Haksızlıklarda ilahi adalete inanmak.

11- Kendini tanımaya çalışmak, duyguları yönetebilmek.

12- Zamanı doğru ve verimli kullanmaya çalışmak.

13- Dinlenmeyi bilmek. Dinlenmek için küçük molalar yaratmak.

14- Kimsenin sonsuz olmadığını, bazı unvanların içinin boş olduğunu bilmek.

15- Bir kız çocuğu olarak baba desteği almış olmak, kendine inanmak ve güvenmek.

ÖĞRENMEK VE ÖĞRETMEK

Öğrenmek ve öğretmek tükenmişliği yenmenin anahtarı diye düşünüyorum. Çünkü öğrenerek ve öğreterek yenileniyoruz. İnsan merak üzerine doğar ve bu merakını doyurması gerek. Güçlüklerle baş edebilme gücü ile doğar, bunun yolunu bulması gerek. Tükenmişlik öğrenmeye kapanmak, güçsüzlüğe teslim olmak gibi geliyor bana. Bir de çevik olmanın önemine inanırım. Karar vermek ve uygulamak. Her durum kendine özel, her tükenmişlik duygusunun kendine göre haklı tarafı var. Baş edebilmek çok yönlü bir süreç. Bugün bu kadar yaygın olmasının sebebi çok konuşulan, doğal bir durum olarak kabul edilmesi ve arkasına saklanmanın kolay olması. Mücadeleci örnekler çoğalsa, mücadele örnek alınacak. Tükenmişlik biraz da bulaşıcı bir durum. Kolay kaçış duygusu gibi geliyor bana. Kolaycılık. Ama herkesin yetişme tarzının farklılığı ve dönemsel özellikleri önemli bir faktör.

TÜKENMİŞLİK HİSSEDENLER NE YAPSIN?

- Sakin olun, dinlenin, uyuyun.

- Bireysel yeteneklerinizin, hatalarınızın, zaafl arınızın yeterliliklerinizin, yetersizliklerinizin farkına varın.

- Zaman planı ile kendinizi tanıyıp iyi olduğunuz yönleri öne çıkarın, kendinize zaman tanıyın.

- Hiçbir şey akşamdan sabaha değişmiyor. Kendinizi kasmayın. Hayatta hiçbir şey tozpembe değil, sonsuz değil. Herkes ölümlü. Bu gün size zorluk çıkaranın yarın ne olacağını bilemezsiniz. Siz elinizden geleni, kendinize yakışanı yapın.

- O zamana kadar ilgilenmediğiniz konularla ilgilenip olumsuz düşüncelerinizi uzaklaştırın.

- Çevrenizi geliştirin, yeni insanlarla iletişim kurun. Size negatif şeyler düşündürecek filmler, kitaplar ve insanlardan uzak durun. Negatif insanlardan uzaklaşamıyorsanız onlara aldırmamayı, gülüp geçmeyi öğrenin.

- Kendi başınıza başa çıkamıyorsanız profesyonel bir destek faydalı olabilir. Bir kuyudasınız. Ya çıkma yollarını bulacaksınız ya da birinin size ip sarkıtmasını isteyecek ve bekleyeceksiniz. Unutmayın ipe tırmanmak da bilgi ve gayret ister.

- Siz sakin olursanız, gayret ederseniz, kendinize yardımcı olursanız her şey yoluna girecek. İşin bir de yönetici, yönetim, işletme ve sektör kısmı var. Buna da bir başka yazıda değineceğim.

Sözün özü; tükenmişlik yaygın bir durum. Yalnız değilsiniz. Tükenmişlikten kurtularak kendinizi tebrik etmek istemez misiniz?

Not: Bu yazı yazarı tarafından organik zekâ ile yazılmıştır.