TEPAV Bütçe İzleme Bülteni’nin ikinci sayısı yayımlandı. 2024 yılının ilk çeyreğine ilişkin veriler ışığında yapılan değerlendirmeye göre, ek tedbir alınmaması durumunda yıl sonunda bütçe açığının 783,8 milyar TL'nin üzerinde olabileceği ve 2024 yılı bütçe açığının milli gelire oranının yüzde 6,4'ten yüzde 8,3'e çıkabileceği belirtildi.
Bütçe dengesinin korunması için acil önlemler alınması gerektiği vurgulanan bültende, bütçe ödeneklerinin büyük çoğunluğunun zorunlu harcamalara ayrıldığı ve esnek harcamaların payının sınırlı olduğu kaydedilerek bu durumun, yapısal tedbirler alınmadığı sürece bütçe tedbirlerinin etkisinin sınırlandıracağı ifade edildi.
Merkez Bankası'nın geçmiş yıllarda bütçeye önemli miktarlarda kar payı aktardığı ancak buna karşın 2023 yılında Bankanın rekor seviyede zarar ettiği belirtilen bültende bu durumun bütçe gelirlerine olumsuz etki yaparak bütçe açığını artıracağı tahmin edildi.
Alternatif tedbirlere ihtiyaç var
Bültende, 2024 yılında bütçe açığının 2,652 milyar TL olarak öngörüldüğü ancak Hazine Finansman Programı'nda net borçlanmanın 1,328 milyar TL seviyesinde olduğu aktarılarak bütçe açığının kapatılması için alternatif tedbirlerin alınması veya borçlanmanın artırılması gerektiğine de dikkat çekildi.
2025-2027 'de kamu maliyesinde iyileştirme için bir yapısal reform programı önerileri
* Büyük bakanlıkların hizmet programlarının yeniden gözden geçirilmesi.
* Bütçe hazırlama ve onay takviminin öne çekilmesi.
* Kamu ihale kanununun istisna ve muafiyetlerinin daraltılması.
* Kamu yatırım programının rasyonelleştirilmesi.
* Kamu-Özel İşbirliği projelerinin gözden geçirilmesi.
* Dış proje kredi ve hibe portföyünün geliştirilerek kısa dönemde kredi ve hibelerin artırılmaya çalışılması.
* Vergi sisteminde istisna ve muafiyetlerin gözden geçirilmesi.
* Gelir vergisi beyan sisteminin yerleştirilmesi.
* Tasarruf alanlarına yönelik ana unsurlar
* Sağlık ve bazı öncelikli alanlar dışında personel alımının 2024’te emekli olanların yüzde 25’i, 2025’te yüzde 50’si ile sınırlanması
* Yeni kiralama yapılmaması, danışmanlık hizmet alımlarında sınırlama ile bu kalemde yüzde 35-40 tasarruf sağlanabilir.
* Deprem, bakım onarım ve acil projeler dışında 2024 harcamalarında kesinti. Deprem hariç ihaleye çıkmamış işlerin durdurulması, hizmet bina ve çeşitli bina işlerinin durdurulması, ertelenebilecek yatırımların ertelenmesi.
* Bütçenin yüzde 35-40’ı olan cari transferlerde bütçe tahmininin aşılması sözkonusu. Her bir alt kalemdeki ertelenebilir kalemlerdeki kesintilerle yüzde 7 tasarruf yapılabilir, esnekliği olan harcamalarda da bazı ertelemeler yapılabilir.
* Sermaye transferleri kaleminde deprem hariç tutarların yüzde 15’i bloke edilebilir.
* Borç verme kaleminde 2023’te olduğu gibi deprem hariç ödemelerin yüzde 42’si kesilebilir.
