Yöneticilerin yıllardır ellerinin altında bulunan, ama sınırsız özelliklerini algılayamadıkları insana eğilmeleri ve çözümü onda aramaları ancak 1970’li yıllardan sonra söz konusu olmuştur. Bu ise beraberinde kurum içinde ciddi bir şekilde göz önüne alınması gereken yeni bir faktörün fark edilmesine yol açmıştır.
Bu da “Kurum Kültürü”dür. İlk kez Peters ve Waterman tarafından Amerika’da, Pascale ve Athor tarafından ise Japonya’da incelenmiştir. Kurum kültürü, bir şirketin kolektif değerleri, normları ve inançlarıdır. Şirketinizde olan her şeyin ve her gün yaşananların arka planıdır. Tüm ekip üyelerinin eylemlerini yönlendiren ve bilgilendiren değerler, beklentiler ve uygulamalar toplamıdır. Kurum kültürü şu unsurlardan oluşur: Kurumun tarihi, değerleri, inançları, kurum ile ilgili yazılı eserler, kurumun sembolleri, kurumun resmi olmayan örgüt yapısı, kurumun misyonu ve vizyonu, kurumun kuruluşu ve kurucuları ve kurumdaki davranış kurallarıdır.
KURUM KÜLTÜRÜ ANALİZİ
Kurum kültürünün analizi ile beraber geliştirilmesi bir kurumun rekabet sürecindeki dezavantajları minimize edip avantajları maksimize etmesini sağlayan çok önemli yönetsel bir süreçtir. Kurum kültürü oluştururken dikkat edilecek konuları şöyle sıralayabiliriz: Etkin ve açık bir iletişim, çalışanların karar süreçlerine katılımı, çalışanlar arasında uyum, yetki ve sorumlulukların akılcı bir şekilde dağıtılması, kurumun çalışmalarının güvence altına alınması ve kurumun geleceğinin güvence altına alınmasıdır. Literatürde firma kültürü, kurumsal kültür, işletme kültürü olarak da dile getirilen kurum kültürü; bir kurumun içindeki çalışanların davranışlarını yönlendiren normlar, davranışlar, değerler, inançlar ve alışkanlıklar sistemi olarak tanımlanabilir. Kurum kültürü, kurum üyelerine değişik bir kimlik sağlar. Ayrıca sosyal kültürün birçok özelliklerini yansıtmaktadır. Sosyal kuramcılara göre kültür, insan etkileşimini ve kültürün değişimini sağlayan bir sonuç olarak karşımıza çıkar. Kurum kültürünü, çoğunlukla yerleşmiş ve kalıplaşmış olması nedeniyle değiştirmek oldukça güçtür. Liderlerin yerleşmiş olan kültürü dikkate almadan değişimini sağlaması olanaksızdır. Bu nedenle liderlerin kültürel değişimleri yaparken sabırlı ve dikkatli olmaları gerekmektedir. Kültürel değişimin özellikle düşünce sistemine, davranış şekillerine, rol ve sorumluluklara, ilişkilerine, hiyerarşinin azalmasına, verilen sözlerin mutlaka tutulmasına, çalışanların gücünü yaptıkları işten almalarına, işin bütününün düşünülmesine ve aynı zamanda saygı, güven ve şeff afl ık ilkelerine dayalı bir süreç olduğunu unutmamaları gerekir. Ünlü yönetim gurusu Peter Drucker’ın bir sözü vardır: “Kültür stratejiyi kahvaltı niyetine yer! ” Yani stratejiniz eğer şirketinizin kültürü ile uyumlu değilse, stratejiniz eşsiz bile olsa başarısız olur.
KÜLTÜREL DEĞİŞİM
Kültürel değişim karşısında oluşan dirençlerin ortadan kaldırılabilmesi için, çalışanlara bilgi verilmesi, çalışanların kararlara katılımının sağlanması önemlidir. Kültürel değişimin sağlanması sürecinde insan kaynakları yönetimine büyük görevler düşmektedir. İnsan kaynakları yöneticisi insan faktörünün süreçte ne kadar önemli olduğunu algılayabilmeli ve alınan kararları çalışanlara mesaj olarak iletebilmelidir. Böylece kurumsal iletişime anlam kazandırabildiği gibi kültürel değişimde de aktif rol oynayabilir. Kurum kültürüne dayalı iletişim, çalışanları birbirine bağlayan ve onların sosyal bir takım halinde uyumlu bir şekilde çalışmalarını sağlayan bir bağdır. Bu bağ kişileri birbirine yaklaştırabilir veya uzaklaştırabilir. Kurum kültürünün ortaya çıkarılıp kültürel değişimin sağlanabilmesi için anket ve gözlemin yanında, tanı ve teşhis süreci denen diagnostik tekniği uygulanmalıdır. Ortaya çıkan sorunlu süreçlerin iyileştirilebilmesi ve buna dayalı sistemlerin kurulabilmesi gerekmektedir. En önemlisi kurumun patronu veya genel müdürünün teşhis edilen bu sorunlu süreçlerin iyileştirilebilmesi için destek vermesi ve sorunların üzerine gidebilmesi gerekmektedir. En başarılı şirketlerden Google’ın şirket kültürüyle ilgili örneğini paylaşmak istiyorum. Google, herkese adil bir ücret ödemenin yanı sıra, ofislerinde her çalışan için mali danışmanlar bulunduruyor. Google’daki finans uzmanları; vergiler ve borçlar konusunda tavsiyelerde bulunmaktan yatırımları yönetmelerine yardımcı olmaya kadar her konuda çalışanlarına yardımcı oluyor. Bu da çalışanlarına ek finansal güvence sunmanın ve bununla beraber şirket ile çalışan arasındaki şirket kültürü bağını sağlamlaştırdığı görülmektedir. Kurum kültürünün geliştirilmesi sürecinde, insan kaynakları yönetimi, çeşitli eğitimler planlayarak ve takım çalışmaları ile en önemlisi tüm çalışanlarla sorunları paylaşarak katalizör görevi üstlenmelidir.
Yüksek beklentiler her şeyin anahtarıdır.” (Sam Walton-Walmart)
