İşçi, ihbar tazminatını peşin ödeyerek iş sözleşmesini feshedebilir mi?
4857 sayılı Kanun m.17’de, iş sözleşmesinin feshi sırasında, ihbar öneline uymayan tarafın, karşı tarafa ihbar tazminatı ödemekle yükümlü olduğunu belirtmektedir. İhbar tazminatı, bildirim şartına uymayan tarafça ödenir ve 5 yıllık zamanaşımına tabidir. Bundan dolayı, ihbar öneline uymayan işçi de işverene aynı miktar ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür.
Yüksek mahkemenin görüşü de bu yöndedir. Yargıtay’a göre, “İhbar tazminatı iş sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olduğu için, iş sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi, ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmaz. Yine, işçinin 1475 sayılı yasanın 14. maddesi hükümleri uyarınca emeklilik, muvazzaf askerlik, evlilik gibi nedenlerle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır. Anılan fesihlerde işveren de ihbar tazminatı talep edemez” (Y9HD.01.4.2010 T., E.2008/23084, K.2010/8849 Legalbank).
Bununla birlikte, Yargıtay’ın yerleşik uygulamasına göre, ihbar öneli verilerek iş sözleşmesinin feshi halinde iş sözleşmesi önelin bitiminde feshedilmiş olur. Önelin bitiminden önce fesih halinde ise, önel verilmemiş sayılır ve bu suretle iş sözleşmesini fesheden taraf diğer tarafa ihbar öneline ait ücretin tamamını tazminat olarak ödemek durumunda kalır. İhbar önelinin bölünmezliği ilkesi yasa yada sözleşmede öngörülen öneller bakımından farklı uygulanamaz. Sözleşme ile arttırılan süre dâhil olmak üzere ihbar öneli bütünlük arz eder ve bölünerek uygulama yapılamaz (Y9HD.29.2.2016 T., E.2014/31919, K.2016/4184 Legalbank.)
Öte yandan, işçi ihbar öneline ait ücreti peşin ödeyerek iş sözleşmesini derhal feshedemez. Ancak işveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi belirsiz süreli iş sözleşmesini feshinden önce durumu işverene bildirmekle yükümlüdür. Çünkü işveren yönünden ayrı bir anlam taşıyan bu tazminatı, işverenin yeni bir işçi buluncaya kadar geçecek süre içinde meydana gelecek zararın tazmini şeklinde değerlendirmek mümkündür.
Sonuç olarak, iş sözleşmesinin peşin ödeme yoluyla fesih imkânı sadece işverene tanınmıştır (İşK m.17/5; TBK 432/4). İşveren, bildirim süresine ait ücreti peşin ödemek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. Nitekim işçinin yeni bir iş bulması nedeniyle iş sözleşmesini ihbar önelinde bulunmadan feshederek işten ayrılması usulsüz fesih sayılır ve işveren işçiden ihbar tazminatı talep edebilir. Uygulamada bu gibi durumlarda ihbar tazminatları işçinin ücret alacağından mahsup edilmektedir. İşverenin tazminat alacağını işçinin ücretinden mahsup edebilmesi için işçinin yazılı onayını alması gerekir.
