Uzaktan çalışma (evde çalışma-tele çalışma), 2016 yılında 6715 sayılı Kanunla İş Kanunu’nun 14’üncü maddesinde yapılan bir değişiklikle hukukumuza girmiştir. Uzaktan çalışma “evde çalışma” ve “tele çalışma” kavramlarının her ikisini de kapsayacak şekilde düzenlenmiştir. 4857 sayılı İş Kanunu’nda, uzaktan çalışma, “İşçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir” (İşK. m.14/4) şeklinde tanımlanmıştır.

Uzaktan (evde-tele) çalışmada işverenin, çalışanlarını doğrudan bir gözetim ve denetimi söz konusu değildir. Ancak işveren, uzaktan çalışanlara ait denetimini, işçilere ait elektronik posta, sesli mesajlar, internet üzerinde ziyaret edilen web sitelerini incelemek suretiyle, çalışanların iş performanslarını, iş saatlerinde çalışıp çalışmadıklarını, gerçekleştirdikleri çalışmaları, çalışanların kullandıkları bu iş araçları ile denetleme ve gözetleme imkanına sahip olabilmektedir (KANDEMİR, Murat, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Açısından Tele Çalışma, İstanbul 2011, s.39).

İşçinin, uzaktan evinde iş edimini sunmakta iken iş sözleşmesi ile alınmış bir rızası olmasa dahi, yapılması zorunlu ve dürüstlük kurallarına uygun olarak gerçekleştirilecek, denetimlere izin vermesi gerekir. Aksi halde, işveren tarafından gerekli uyarılarak yapılarak gerekirse, iş sözleşmesinin haklı nedenle sona erdirilmesi yoluna da gidilebilir. Özellikle iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili evde alınması gereken tedbir konusunda işverene düşen yükümlülükler kapsamında işçinin dürüstlük kuralları çerçevesinde evinde alınması gereken tedbirlere izin vermesi gerekmektedir. Konuyla ilgili doktrinde ileri sürülen bir görüşe göre de, evde uzaktan çalışmalarda işverenin işin görülmesi sebebiyle birtakım önlemleri almasının mümkün olmaması ya da kazadaki ortak kusuru sebebiyle, işverenin tazminat sorumluluğunun ortadan kalkabileceği veya azalabileceği yönündedir (ALP, Mustafa, Tele Çalışma (Uzaktan Çalışma) , Sarper Süzek’e Armağan I, İstanbul 2011, s,836).

İşveren uzaktan (evde-tele) tele çalışan işçisini bir sistem dahilinde gözetlerken ölçülü olması gerekir. Elbette ki işverenin yönetim yetkisi kapsamında işçisini işyerinde denetleme ve disiplin uygulama hakkı vardır. Ancak işverenin denetleme ve gözetleme yetkisi, işyerlerinde yeni teknolojilerin kullanılması ile birlikte yeni bir görünüme kavuşmuştur. Akıllı telefonlar ile sesli görüntülü iletişim, internet, elektronik posta gibi iletişim araçları bir taraftan çalışmanın zaman ve mekan kavramına bağlı olmadan yapılmasına imkân sağlayan yeni çalışma tür ve biçimlerini ortaya çıkmasını sağlarken, diğer taraftan işçinin işyerindeki özel yaşamı ile işyeri dışındaki özel yaşamı arasındaki sınırı da belirsiz hale getirmiştir. Bu kapsamda teknolojik gelişmeler işverene, işçinin özel yaşam alanına kolay müdahale etme imkanı sağlamıştır. Kamera kayıtları, video kayıtları, araç takip sistemleri, sesli ve görüntülü iletişim kurma araçları işçiyi her alanda şeffaf hale getirmiştir. İşçinin, işverene olan hukuki bağımlılığı teknolojinin gelişmesi ile işin yürütümünde sahip olduğu teknik uzmanlık nedeniyle azalırken, bilgi ve iletişim teknolojisi araçları vasıtasıyla daha da artmıştır (KANDEMİR, s.39).

Sonuç olarak, uzaktan çalışma iş sözleşmesi ile özelde kendi evinde (tele) çalışan işçinin talebi olmadıkça çalışma yerinin denetimi, konut dokunulmazlığı ve özel yaşamın gizliliğinin ihlali anlamına gelir. Bu anlamda, bu yerlerin denetimi için önceden işçinin bilgilendirilmesi ve onayının alınması gerekir. Ancak, işveren evde (tele) çalışan işçisini iş süreleri içinde bilgi ve iletişim teknolojisi araçlarıyla denetleyebilir. Aynı şekilde, evde (tele) çalışanlar, iş müfettişinin denetim için eve gelme talebini kabul etmek zorunda olmayıp, bu yöndeki talebi geri çevirme hakkına sahiptir. Yetkililerin, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili hükümlerin uygulanmasını denetlemek üzere eve girebilmeleri için, önceden çalışana bildirimde bulunması ve onun rızasını alması gerekir.