16-18 Şubat tarihleri arasında Megasaray Westbeach Antalya Oteli’nde düzenlenen çalıştayın açılışına Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu ve Serbest Bölgeler Genel Müdürü Emel Emirlioğlu, SEBKİDER Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Kılınç, bürokratlar ve 19 serbest bölgenin yöneticileri katıldı.
Organizasyonun ev sahipliğini üstlenen Avrupa Serbest Bölgesi Kurucu ve İşleticisi A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı ve SEBKİDER Yüksek İstişare Kurulu Üyesi Kemal Şahin, Alman sanayicilerin daha uygun üretim yerleri aradığını belirterek, “Sanayinin önemli bir kısmı Almanya dışına yatırım yapmayı düşünüyor. Doğusunda savaş var gidemiyor. Çin’e de gitmiyor. Polonya da doldu. Hatta Amerika da dış yatırımlar için Çin dışında güvenli ülkeler arıyor. Bu durum Türkiye için büyük bir fırsat” diye konuştu.
“Alman Yatırımları İçin Türkiye Biçilmiş Kaftan”
Almanya temsilcisi olarak Yönetim Kurulunda bulunduğu DEİK Türk Alman İş Konseyi toplantılarında bu ülkeden Türkiye’ye yatırım çekmek için projeler geliştirdiklerini vurgulayan Şahin, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Ülkemiz yeniden Almanya’dan ve Avrupa’dan çok boyutlu yatırımları çekebilir. Bu yatırımlar için Türkiye biçilmiş kaftan. Bölgelerimizi biraz daha verimli, şeffaf ve güvenilir hale getirirsek dış yatırımlar için çok cazip oluruz. Bu fırsatları iyi değerlendirirsek ülkemize gelen doğrudan yabancı yatırımları iki katına çıkarabiliriz. Bu noktada serbest bölgelerimizin çoğalması ve genişlemesi lazım. Bunun için serbest bölgelerin kuralları net olmalı ve sık değişmemelidir.”
Çalıştayın açılışında konuşan SEBKİDER Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Kılınç, 2023 yılında yaklaşık 31 milyar dolarlık toplam ticaret hacmi ve 13 milyar dolara yaklaşan ihracatı ile serbest bölgelerin Türkiye’nin üretim, istihdam ve katma değeri yüksek ihracat üsleri haline geldiğini belirterek, “İller bazında bir sıralamaya dahil edilmiş olsaydı İzmir’den sonra 5. sırada serbest bölgelerimiz gelecekti. 97 bin kişinin çalıştığı serbest bölgelerimiz 2023 yılında 5.8 milyon nüfuslu Ankara’dan daha fazla ihracat gerçekleştirdi. Türkiye’de sadece 24 il yıllık 1 milyar doların üzerinde ihracat yapabilmişken, bu yıl 5 serbest bölgemiz ihracatını 1 milyar doların üzerine çıkardı” diye konuştu.
Kılınç, serbest bölgelerin bu seviyenin çok daha üzerinde bir potansiyele sahip olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi: “Bölgelerimizin, Türkiye'nin ikinci yüzyılında da ekonomik büyümenin ve dış ticaretin önemli bir itici gücü olarak misyonunu sürdürmesi için daha fazla kamu özel sektör iş birliğinde, ortak akılla değişen dünyaya ayak uyduracak, yatırımcıların beklentilerini karşılayacak ve hatta aşacak nitelikte çözümlere ihtiyacı olduğunu düşünüyoruz. “
Kılınç: Fırsatlar ve Tehditler Belirlenecek
Bu çalıştayın amacının da serbest bölgelerin tüm hizmetlerini çok daha ileri seviyelere taşıyacak stratejileri, vizyonu, projeleri ve bize rehber olacak yol haritasını belirlemek olduğunu vurgulayan Yusuf Kılınç, “Çalıştayda serbest bölgelerin güçlü ve iyileştirmeye açık yönleri, fırsatlar ve tehditlerin yer aldığı SWOT analiz raporunu ortaya çıkaracağız. Bu rapor oluştuktan sonra Ticaret Bakanlığı ve SEBKİDER arasında kurulacak çalışma grupları ile önceliklendirilmiş konular ele alınacak ve hızlı aksiyon planları oluşturulacaktır” dedi.
Oluşturulacak ortak çalışma gruplarının serbest bölgelerdeki mevcut durumu değerlendirerek ihtiyaçları belirleyeceğini ve stratejik politika önerileri geliştireceğini aktaran SEBKİDER Başkanı, “Bu gruplar, serbest bölgelerin altyapısının geliştirilmesi, iş yapma ortamının iyileştirilmesi, yatırım teşviklerinin artırılması, dış ticaretin kolaylaştırılması ve insan kaynaklarının geliştirilmesi gibi konularda daha verimli politikaların geliştirilmesi için çözüm odaklı yaklaşımlar sunacaklardır. Ortak çalışma gruplarının oluşturulmasıyla, Ticaret Bakanlığı ve SEBKİDER arasında güçlü bir sinerji ve iş birliği sağlanacak, bu sayede serbest bölgelerin daha etkin bir şekilde geliştirilmesi için gerekli adımlar atılacaktır. Bu süreçte, serbest bölgelerde faaliyet gösteren işletmelerin ve yatırımcıların görüşleri de dikkate alınacak ve ortak bir vizyon doğrultusunda hareket edilecektir” diye konuştu.
Avcı: “Daha Güçlü Serbest Bölgeler için SEBKİDER’in Statüsü Güçlendirilmeli”
SEBKİDER Yüksek İstişare Kurulu Üyesi Ali Avcı da konuşmasında, dünyada serbest bölgelerde önemli gelişmeler olduğunu, Türkiye’nin bu gelişmelerin dışında kalamayacağını belirterek, “Türkiye’nin sürdürülebilir geleceği açısından içinde bulunduğumuz bu kritik dönemde, sürdürülebilirlik ve çevresel faktörleri de gelecek stratejilerimizin merkezine alarak, ülkemizdeki serbest bölgeleri Avrupa Yeşil Mutabakatı şartlarına hazırlamamız gerekiyor. Öncelikle, enerji verimliliğini artırmak için altyapı ve tesislerin modernizasyonu gerekiyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarına daha fazla yatırım yapılması ve enerji tüketiminin optimize edilmesi, karbon ayak izini azaltmada önemli adımlar olacaktır” dedi.
Avcı, Türkiye'nin ekonomik hedeflerine ve Avrupa Yeşil Mutabakatı hedeflerine ulaşmasında uluslararası ve ulusal ortaklarla iş birliği yaparak deneyim ve kaynak paylaşımını arttırması gerektiğine işaret ederek, bu konuda en güçlü rolü üstlenebilecek STK olarak SEBKİDER’in daha güçlü statüye kavuşturulması gerektiğini savundu.
Emirlioğlu: “Yatırımcıların Talebini Karşılamak Üzere Yeni Serbest Bölgeler Kuruduk ve Bazı Serbest Bölgelerimizin Arazisini Genişlettik”
Ticaret Bakanlığı Serbest Bölgeler Genel Müdürü Emel Emirlioğlu, 7,5 milyar dolarlık yatırım miktarına erişen serbest bölgelerin artan taleple, 545’i yabancı yatırımcı olmak üzere 2.108 firmaya ev sahipliği yaptığını vurgulayarak, “Küresel ekonomik konjonktürün uluslararası yatırım ortamı açısından taşıdığı belirsizlikler göz önünde bulundurulduğunda, serbest bölgelerde firma ve yabancı firma sayısında devamlı ve anlamlı artışlar kaydedilmesinin önemi daha iyi anlaşılmaktadır.” dedi.
Yatırımcıların artan taleplerinin karşılanması amacıyla yakın dönemde kurulan ve arazisi genişletilen serbest bölgelere değinerek sözlerini şöyle sürdürdü: “İzmir’in Bergama ilçesinde yer alan 2,3 milyon metrekare büyüklüğündeki arazi üzerine kurulan Batı Anadolu Serbest Bölgesi, 2023 yılında faaliyete geçerek yatırımcı kabulüne başladı. 2022 yılında İzmir’in Menemen ilçesinde 1,5 milyon metrekare, 2023 yılında Ordu ili Ünye ilçesinde 147.442 metrekare, Samsun Tekkeköy’de 644.125 metrekare büyüklüğünde yeni serbest bölgeler ilan edildi. Ege Serbest Bölgesinin 2016 ve 2023 yıllarında iki kez, Antalya ve Bursa serbest bölgelerinin 2018 yılında, Kocaeli Serbest Bölgesinin 2022 yılında sınırlarını genişletilerek yatırımcıların kullanımına yeni araziler tahsis edilmiştir.”
Emirlioğlu, serbest bölgelerimizin etkin bir şekilde ulusal ve uluslararası tanıtımın yapılmasının bölgelerimizin potansiyelini gerçekleştirmedeki önemine değinerek, SEBKİDER’in hayata geçirilmesini memnuniyetle karşıladığını ifade etti.
Bakan Yardımcısı Tuzcu: “Serbest bölgelerde yüksek teknoloji kullanımı, dijital ve yeşil dönüşüm öncelikli hedeflerimiz”
Serbest Bölgeler fikrinin, fikrin oluştuğu 1985 yılından bugüne değerini hep koruduğunu belirten Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunun çıkarıldığı zamanki amaçların çok daha güçlü bir şekilde var olduğunun altını çizdi. Gerek 12. Kalkınma Planı gerekse Orta Vadeli Programda da yer alan ülkemiz hedeflerinin Serbest Bölgeler Kanununda belirtilen hedefler gibi üretim, istihdam ve ihracat olduğunu vurgulayan Tuzcu, Cumhuriyetimizin 100. yılında serbest bölgelerin istihdamı artırmayı amaçlayan, üretimi önceliklendiren bir anlayışla büyümeye devam ettiğini vurguladı.
Tuzcu, ülke olarak önemli hedeflere ilerlememizde 2023 yılında 100 bine varan istihdam sağlayan ve 12 milyar doları aşan ihracat gerçekleştirilen serbest bölgelerin büyük katkıları olacağının altını çizdi.
Serbest bölgeleri bir il olarak varsaydığımızda gerçekleştirdikleri 12,7 milyar dolarlık ihracat hacmi ile 5’inci büyük ihracatçı ilimiz olacağını vurgulayan Tuzcu “serbest bölgelerimizi ülke olsa Dünya Ticaret Örgütüne üye 167 ülke içinde yaklaşık 80’inci sırada yer alarak 80 ülkeden daha fazla ihracat gerçekleştiriyor olacaktır” dedi.
Serbest bölgelerden gerçekleştirilen ihracatın ülkemiz ihracatının yaklaşık %6’sına tekabül ettiğini vurgulayan Tuzcu, bu oranın önümüzdeki dönemde %10 düzeyine çıkarılmasını Serbest Bölgeler Çalıştayı vesilesiyle ortak hedef olarak belirlendiğini belirtti.
Serbest Bölgelerimizden gerçekleştirilen ihracat içerisinde ileri teknoloji düzeyinde sınıflandırılan ürünlerin oranının ülkemiz ortalamasından daha yüksek olduğunu hatırlatan Bakan Yardımcısı Tuzcu, Yüksek teknoloji kullanımı, dijital ve yeşil dönüşümçalışmalarının serbest bölgelerin öncelikli hedefleri arasında olduğunu belirtti. Ayrıca, serbest bölgelerin uluslararası arenada tanıtımının daha etkin bir şekilde gerçekleştirilerek, ülkemize daha fazla yabancı yatırım çekilmesi hedefinin önümüzdeki dönemde serbest bölgelerin öncelikleri arasında yer aldığını ifade etti.
SEBKİDER ile gerçekleştirilen çalıştayda elde edilen çıktıların kırkıncı yılına girecek olan serbest bölgelerin yol haritasında önemli katkı sağlayacağını altını çizdi.
