Tarım politikası konusunu kendi değerlendirmelerimle, anlaşılır bir şekilde anlatmaya çalıştım. Umarım okuması keyifli olur.

Tarım Politikası Konusu;

  1. Tarım politikası, anlaşılır bir ifadeyle, tarım konularında izlenecek yol ve alınacak kararların bütünüdür. Tarım politikalarında karar almak ise kolay değildir; alışkanlıklar, iç ve dış örgütler, yapısal düzen, dengeler, diğer konularla ilişkiler, hedefler vb. çok çeşitli konuyla denge kurulması gerekmektedir.   
  2. Tarım politikasını oluşturmak zaman almaktadır. Tarım politikası kararı yıllarca edinilen tecrübelerden, tarihten örnek alınarak, tarımın geleceği, hedefler, tüm unsurlar düşünülerek ve tüm bunlar birleştirilerek verilmelidir.
  3. Tarım politikası yapmak katılımcılığa önem vermektedir. Kalıcı ve isabetli bir tarım politikası çok çeşitli görüşlerin fikirlerin alındığı, ikna süreçlerinin yaşandığı, üzerinde geniş uzlaşılmış kararlara yer veren bir politika olmalıdır.
  4. Tarım politikaları tarım kesiminin statüsünü arttırmalıdır. Tarımdan geçim sağlayanların, tarımla ilişkili sektörlerde çalışanların, tarımın gelişmesinde katkı sağlamak isteyenlerin toplumdaki öneminin farkına varılması sağlanmalıdır.
  5. Tarım kesiminde toplumun dezavatajlı grupları yer almaktadır. Yoksul kesim, kadınlar, çocuklar, yaşlılar, geçici çalışanlar, ücretsiz çalışanlar, sosyal güvencesi olmayanlar çok sayıdadır. Bu kesim tarım sektörüne getirilecek politikalardan çokça etkilenmektedir.
  6. Tarım politikaları sürdürülebilir bir yaşamı hedeflemelidir. Sürdürülebilir bir yaşam ancak çevreye duyarlı olmak, bu şekilde kaynak kullanmak, kirletmeden üretmekle mümkündür. Tarım politikalarının sürdürülebilir bir yaşam için sorumluluğu vardır.   
  7. Tarıma ayrılan kaynak yalnız, tarım sektörünün iyileştirileceği düşünerek hesaplanmamalıdır. Tarımsal üretimin toplumsal refahı arttırmada çok büyük önemi bulunmaktadır. Tarımın diğer konularla ilişkili olmasıyla tarıma yapılacak iyi bir müdahalenin topluma yayılacağı ve toplumsal huzuru arttıracağı bilinmelidir.
  8. Tarım politikası ülkeye özeldir; ülkenin tarım politikası uluslararası antlaşmalarda, kurallardan etkilenebilir. Ancak ülkenin yapısal özellikleri, ürün yapısı, üretici özellikleri, alışkanlıkları, değerleri vb. kendisine has tarım politikası yapmasını gerektirecektir.
  9. Ülkemiz bölgesel farklılıklara, bölgesel ve yöresel özelliklere, zenginlik katan farklı değer ve alışkanlıklara, farklı iklimlerin, toprağın, üretim alışkanlıklarının getirdiği ürün farklılıkların dolayısıyla müdahale edilecek-desteklenecek farklı ürünler, farklı işletme büyüklükleri, farklı konular ve farklı yöntemlere sahip olmaktadır.
  10. Tarım politikası ülke, bölge, il, ilçe, alan bazında durumun en iyi şekilde tespit edildiği, ortaya konulduğu, en küçük detayın istatistiği olarak hesabının yapıldığı, iyi muhasebe, iyi kayıt, iyi izleme, iyi yönetim şartlarında strateji, plan, program ve projelerin iyi belirlenmesiyle verilen en akılcı kararlardan oluşmalıdır.  

Etkili Bir Tarım Politikasının Topluma Etkileri;

  1. Yoksullukla mücadele; tarımın kesiminin büyük kısmının yoksul kesimden oluşması, şehirlere göç edenlerin yine yoksul kesimden olmaları müdahale gerektirmektedir. Tarımda kaynakların ekonomiye daha iyi kazandırılması yoksul kesimin bunlardan gelir elde etmesini sağlayacaktır.
  2. Ekonomiyi canlandıracaktır; iyi tarım politikaları kırsal kesimde gelirlerin artmasını, tarım kesiminin ekonomiye katılmasını, tarımla geçinen insanlarında iyi bir tüketici olmalarını da sağlayacaktır.
  3. Göçü azaltacak ya da engelleyecektir; kırsal kesimde sosyal ve ekonomik konularda daha iyi koşulların sağlanmasıyla çiftçi yerinde rahat hissedecek, göçe iten nedenlerin kalkmasıyla hızlı nüfus hareketleri de kalkacaktır. 
  4. Kentlere olan aşırı baskıyı azaltacaktır; kentler daha yaşanabilir olacaktır. Kentler nüfus baskısına cevap vermekte zorlanmaktadır. Bunu kaldıracak sosyal, ekonomik ve kültürel altyapılara sahip değildirler, iyi tarım politikaları kentleşmeye nefes aldıracaktır.
  5. İşsizliği azaltacaktır; hem kırsal kesimde daha fazla ve kaliteli iş olanağı sunacak hem şehirlerdeki işe uygun olmayan niteliksiz işgücü baskısını azaltacaktır. Kırsal kesimdeki insan tarım işine alışmış, şehir işine alışması onu zorlamaktadır.
  6. Adalet sisteminin yükünü azaltacaktır; ekonomik sorunların yol açtığı mahkemelik olma durumu, bu konudaki dava dosyalarının sayısını azalacaktır.
  7. Zorunlu kamu yatırımlarını, kamu harcamalarını azaltacaktır; kentlerdeki mega projelere gerek kalmayacak, nüfus daha iyi dağılacak; ulaşımdaki, sağlıktaki, eğitimdeki zorunlu yatırımlar ve yatırım baskısı azalacaktır.
  8. Sosyal sorunları azalacaktır; tarımdan para kazanamamanın, kırsaldaki yerinden ayrılmanın, şehre adapta olmanın, işsizliğin, yoksulluğun vb. getirdiği sosyal sorunlar azalacaktır.
  9. Çevresel sorunları azaltacaktır; iyi tarım politikaları su kaynaklarının daha iyi kullanılmasını, çevreye zarar vermeyen iyi ya da organik üretimi teşvik etmeyi, biyolojik çeşitliliği korumayı, sürdürülebilir üretimi teşvik edecektir.
  10. Sürdürülebilir ve dengeli bir büyümeye katkı sağlayacaktır; kaynakların verimli kullanılmasını, gelecek kuşaklara kirletilmeden aktarılmasını, tarım işini hala gözde olmasını, statüsünü koruyacaktır.

Tarıma Müdahale Edilmesi;

  1. Tarımda maliyetler her zaman yüksektir. Gübre, ilaç, tohum, sürüm, makine-ekipman vb. maliyetler ilk anda yerinde düşürülmelidir. Bunların oluşturduğu artı maliyetin katlanarak devam etmesi engellenmelidir.  
  2. Tarım kesiminde eğitim eksikliği vardır. Tarım kesiminin eğitim düzeyi arttırılmalı, teknoloji ve bilgiye ulaşmayı öğrenecek yeterliliğe sahip olması sağlanmalıdır. Güncel tarım bilgisine hemen ulaşması sağlanmalı, tarımsal yayım faaliyetlerinin etkinliği arttırılmalı, tarım danışmanlığının önemi anlaşılmalı ve desteklenmelidir.  
  3. Tarım piyasaları belirsizdir. Tarım sigortalarının önemi konusunda farkındalık arttırılmalıdır. Çiftçilerin, TARSİM sigortalarına yönlendirilmeleri tarımda belirsizliğin azaltılmasında önemlidir.
  4. Tarım piyasaları istikrarsızdır. Lisanslı depoculuk, vadeli işlemler, sözleşmeli tarım, akıllı sistemler istikrarsızlıkla mücadele etmede üzerinde durulması gereken faydalı uygulamalar olmaktadır. Tarım piyasaları daha şeffaf olmalıdır.
  5. Tarım piyasaları yeterince örgütlenememiştir. Üretim, maliyetlerin azaltılması, özellikle pazarlama ve satış konularında örgütlenme eksiklikleri görülmektedir. Kooperatiflerin etkinliğinin arttırılması yatay ve dikey büyümelerinin sağlanması gerekmektedir.
  6. Tarımla uğraşan kesim dezavantajlı durumda; yoksul, yaşlı, ücretsiz kadın emeğinin olduğu, mevsimlik geçici işçiliğin olduğu, işsizliğin çokça olduğu dezavantajlı bir yapıdadır. Tüm insanların devletin yanında olduğunu bilmesi ve iyi yaşam koşullarına kavuşturulması gerekmektedir.
  7. Tarım ekonomisinin özel konuları müdahale gerektirmektedir. King kanunu, örümcek ağı teoremi vb. örneklerinde tarımsal üretime zamanında ve etkin bir müdahale yapılmazsa tüm toplumu ilgilendiren bir istikrarsızlık yaşanacaktır.
  8. Tarımda düşük getiri konusu bir çiftçiye bağlı olmayan ve politika gerektiren bir konudur. Tarım üreticisinin örgütsüz yapısı, küçük ölçekli olması, sermaye yetersizliği, dayanma gücünün olmayışı, fiyatları etkileyememesi bir sarmal halindedir. Çiftçinin desteklenmesi ihtiyacı vardır.
  9. Tarım politikalarının kırsal kalkınma politikalarıyla desteklenmesi gerekmektedir. Kırsal alanların, kırsal yerleşimlerin, kırsal yaşan standartlarının; yaşam maliyetlerinin düşürülmesi, sağlık, eğitim, enerji, ulaşım hizmetlerine iyi erişimle sağlanması gerekmektedir. Bunun için şehirlerin büyütülmesi yerine yatırımların kırsala kaydırılması dengeli, istikrarlı ve sağlıklı büyüme için sağlanmalıdır.
  10. Tüketicinin gıdasız kalmaması gerekir. Uzay teknolojisi, savunma sanayi, eğitim, ya da tüm bilimsel çalışmalar vb. bütün hepsinin arkasında gıdaya ulaşmada zorluk çekmeyen insan vardır. Gıda güvencesi ve gıda güvenilirliğinin sağlanması konusu politika geliştirmeyi gerektirmektedir.
  11. Bilinçli tüketici geliştirmek gerekmektedir. Tüketici gıda ürününe maruz kalmamalı, gıda üretimini bilinçli bir şekilde yönlendiren devletten her bilgiyi alan, firmadan her bilgiyi alan, direkt üreticiden her bilgiyi alan olmalıdır. TV’de kimi izleyeceğini bilmesi gibi uzmanın kim olduğunun ayrımını yapabilmelidir.
  12. Tarım ürünlerinin stratejik önemi, dışa bağlı olmamak, dış açık vermemek, pandemi sürecinde karşılaşıldığı gibi kriz anlarında kendimize yeterli olmak vb. durumlar politika geliştirmeyi gerektirmektedir.
  13. Tarım ürünlerinin ekonomik önemi politika geliştirmeyi gerektirmektedir. Tarımsal üretim ekonomide önemli bir yer tutmaktadır. Toplumun hala büyük bir kısmı tarım ve tarıma bağlı faaliyetlerle geçimini sağlamaktadır.
  14. Kırsal kesimin sosyal ilgisi politika geliştirmeyi gerektirmektedir. Devletin toprakları üzerinde yaşayan her bir vatandaşa ulaşma zorunluluğu vardır, devlet bunun için vardır. Devlet vatandaşının seçimlerine saygılıdır, onu kendisinden iyi tanır. Uzak bir köyde yaşayan vatandaşı içinde şehrin merkezinde yaşayan vatandaşı içinde aynı mücadele ile hizmet götürme yarışına girer.
  15. Tarımsal istikrasızlığın bazı kesimlere aşırı para kazandırdığı bilinmelidir. İstikrarsızlığın getirisi bazıları için aşırı para kazanılan bir durum oluşturmaktadır. Devlet bu açıklıkları yakalamalı ve tarım ekonomisini herkesin kazandığı bir sisteme dönüştürmelidir.

Tarım Politikasının Muhatapları;

  1. Devletlerin kendisi için; tarım sektörü büyümede, istihdamda, vergilerde, dış ticarette vb. ekonomik nedenlerle ülkenin gelişimine katkı sağlamaktadır. Devletler yaptıkları iyi politikanın karşılığını alırlar.
  2. Küçük çiftçiler için; küçük işletmeler, aile çiftçiliği tarımsal üretimin, fiyat istikrarının, rekabet güvencesinin, iyi ürünün ve tüketiciye sağlıklı gıda ulaşmasının güvencesidir. 
  3. Büyük işletmeler için; bölgesel olarak, bölgenin süt varlığını değerlendiren süt işleme, et varlığını değerlendiren kesimhane vb. çok büyük yatırım gerektiren tesislerin desteklenmesi bölgesel kalkınmaya katkı sağlayacaktır.
  4. Tarıma dayalı üretim yapan sektörler için; tarım ürünlerinin bozulmadan, ekonomik katkı sağlayarak pazarlanabilir olarak, işlenmesi bölge insanına iş verecek, ürünün satacak, ülkeye katkı sağlayacak insanın yerinde kalmasını sağlayacaktır. 
  5. Tarım makine-ekipman, gübre, tohum, yem, ilaç, sulama sistemleri tedarik edenler için; tarımsal üretime mal tedarik eden çok sayıda sektör ve bu sektördeki firmalarda çalışan çok sayıda insan vardır. Tarımı küçük bir perspektifte düşünmemek gerekir. Tarım kesimi çok geniştir.
  6. Tarım projesi yazanlar, akademisyenler, devlet memurları, tarım örgütleri temsilcileri için; tarıma ilişkili çok iş kolu vardır. AB süreci iyi proje yazmayı gerektirmiştir, kırsal kalkınma projeleri yazımı önemli bir alan olmuştur. Tarımın öneminin anlaşılması için çalışan akademisyenlere daha iyi araştırma olanakları, memurlara iyi koşullar, tarım örgütlerine daha fazla söz hakkı verilmelidir.
  7. Tarım sektörüne dolaylı olarak iş yapanlar için; tüm toplumun tarımla ilişkisi vardır. Tarım sektörünün zarara uğraması, toplumun tümünde ekonomik, sosyal ve kültürel kayıplara neden olacaktır.
  8. Tarım ürünleri aracıları için; aracılar tarım işinde ürünü değerlendiren önemli bir konumdadırlar. Ancak başta fiyatların yüksek olması, örgütlenememe, pazarlama vb. pek çok konuda yanlış anlaşılmaktadırlar. Aracıların mevcut sistemin bir parçası olduğu bilinmeli, aracılığın işleyişi düzenlenmeli, bu işe gerçekten önem veren insanların mesleği iyi anlaşılmalıdır.
  9. Tüketiciler için; ürün tüketici için üretilir. Tüketiciler gelirlerine göre tarım politikalarının etkilerini hissederler. Geliri az olan çok geliri çok olan sonra sonra dolaylı yollardan da olsa hisseder.   
  10. Gelecek nesiller için; iyi bir tarım politikası çevreye saygılı üretimi, kaynakları etkin kullanmayı, dengeli tüketmeyi, ekolojik çeşitliliği ve yapıyı korumayı, daha iyisini gelecek nesillere aktarmayı hedefler.

İyi bir tarım politikası için; Devlet, özel sektör, akademi ve tüketici

  1. Devlet, yasal düzenlemeleri yapar, üreticiyi güçlendirir, ihtiyaç olursa piyasaya müdahale eder, piyasayı dalgalanmalardan korur, istikrarı sağlar, tüketiciyi korur, tarımsal üretimin istikrarını sağlar, tüketiciyi bilinçlendirir, tüketiciyi korur, tarımsal sistemin sürdürülebilirliği için çalışır vb.
  2. Tarıma daha fazla bütçe ayrılmasına çalışılmalıdır. Tarımın önemi, kapsamı daha iyi anlaşılmalı, bütçesi arttırılmalıdır. Bu konuda tüm çalışanlar seslerini daha çok duyurmalıdır, daha iyi örgütlenme, daha çok ses çıkartmak önemlidir. 
  3. Tarım muhasebesi iyi tutulmalıdır. İyi bir planlama ancak iyi bir muhasebe ile yapılabilir. Tarım istatistikleri de önemlidir. Tarım istatistikleri açıklayıcı ve herkese açık olmalıdır. İstatistik kurumu bağımsız çalışmalı, tarımsal göstergeleri olduğu gibi verebilmelidir.
  4. Tarımsal araştırma geliştirme faaliyetlerine daha fazla bütçe ayrılmalıdır. Verim artışı sağlayacak, sulama olanaklarını geliştirecek, teknoloji kullanımını artıracak, belirsizlikle mücadele edecek vb. araştırma çalışmaları arttırılmalıdır.
  5. Arazi toplulaştırması konusu çok önemlidir. Parçalı araziler maliyetleri arttırmakta, üretimde kayıplara neden olmaktadır. Öncelikli konu olarak değerlendirilmeli, bu konudaki çalışmalar maksimum seviyede yapılmalıdır.
  6. Tarım topraklarının korunması amaçlanmalıdır. Tarımsal üretimin önemi, toprağın geri dönüşümünün zor olduğu, kaybedilmemesinin önemi iyi bilinmelidir. Şehirleşme, kuraklık, çölleşme tehditlerinden korunmalıdır.
  7. Verimli alanların kıymeti iyi bilinmelidir. Tarım havzalarının ilan edilmesi, bu yerlerin sayılarının arttırılması ve korunmalarına devam edilmelidir.
  8. Bölgesel farklılıklar hesap edilmesi gerekmektedir. Bölgesel stratejiler geliştirilmeli, yenilenmeli, ülke stratejisi, plan ve programlarıyla uyumlandırılmalıdır. AB’de başarılı olmuş LEADER yaklaşımı gibi çalışmaların başarılı olma durumları incelenmeli ya da ülkemize uyarlanmalıdır.
  9. Çiftçiler, tarım ürünlerinin pazar bulması konusunda sorun yaşamaktadır. Tarım ürünlerinin pazarlanmasını kolaylaştıran uygulamalar geliştirilmelidir. Hazır kurulmuş, Dijital Tarım Pazarı (DİTAP) uygulamasının alanının genişletilmesi sağlanabilir.
  10. Yerel tohumun korunması sağlanmalıdır. Bu konuda etkili çalışmalar yapılmalıdır. Tohum takas sistemleri genişletilmelidir.
  11. Ekolojik tarım, iyi tarım, organik tarım gibi çevreye daha az zarar veren sistemler desteklenmelidir. Sertifika ve kontrol sistemleri üreticiye iyi öğretilmelidir.
  12. Özel sektörün iş yapabilme gücü, kapasitesi arttırılmalıdır. Özel sektörün önü açılmalı, yatırımlar teşvik edilmeli, dezavantajlı bölgelere, eksiklik yaşanan ürünlere, göç veren yerlere, potansiyeli olan yerlere, kayma değeri fazla olan ürünlere vb. yatırımlar desteklenmelidir.
  13. Özel sektörün rekabet edebilirliği arttırılmalıdır. İthalatçı olunan ürünlerde iç üretim oluşturulmalıdır. Devlet açık gördüğü alanlara yatırım yapabilmeli, stratejik ürünleri iyi belirlemeli, bu ürünlerde zarar dahi etse çekilmemelidir. Devlet- özel sektör iş birliği çalışmaları yapılmalıdır.
  14.  Özel sektörün proje yazımı, proje uygulaması, tarımsal danışmanlık hizmetlerinin desteklenmesi gerekmektedir. İyi projeler sürdürülebilir gelişmede önemli olacaklar, bu alan ihmal edilmemelidir.
  15.  Akademik çalışmalar daha çok desteklenmelidir. İyi tezler, iyi makaleler, iyi projeler, iyi eğitimli insanlar tarıma kazandırılmalı, daha iyi desteklenmelidir
  16. Tarımsal eğitimin kalitesi arttırılmalıdır; teorik bilgi ve uygulama birleştirilmelidir. Ziraat fakülteleri sıralamada daha üstte olan öğrenciler almalı, iyi eğitim, iş garantisi, iyi şartlar vb. sağlanmalıdır.
  17. Akademi bağımsız çalışmalar yapabilmelidir. Ancak tamamen bilimsel yapılmış tarafsız gözlemlere dayanan çalışmalar faydalı olabilir. Akademinin özgür olması çok önemlidir. Akademisyenler aktif olarak, tarım politikasını anlatmaya çalışmalıdır.
  18. Devlet-üniversiteler iş birliği; devlet akademik çalışmaların önünü açmalı, akademik çalışmaları devletin kurumlarında, politikalarında değerlendirmelidir.
  19. Devlet-özel sektör iş birliği; devlet tüm kurumlarıyla güçlü olmalıdır. Özel sektörü iyi tanımalı, özel sektörün ihtiyaçlarını iyi bilmeli ve özel sektörün işleyişini arttırmalıdır.
  20. Özel sektör- Üniversite iş birliği; özel sektör üniversitenin bilgisinden faydalanmalı, karşılıklı olarak üniversite de özel sektörden öğrenmelidir. Öğrenciler daha mezun olmadan özel sektörde çalışmalıdır.
  21. Tüketici bilinci arttırılmalıdır; tüketici tarım ve gıda konularında ilkokul seviyesinden başlanarak ömür boyu eğitim almalıdır. Gıda güvencesi, gıda güvenilirliği ve gıda milliyetçiliği bilgisi verilmelidir.

Tarımın Desteklenmesi Konusu;

  1. Tarımın desteklenmesi gereklidir. Bütün ülkelerde tarım desteklenen durumdadır. İlk olarak bu iyi bilinmelidir.
  2. Tarımın düşünceye etkisi; tarımın ortaya çıkışı büyük devletlerin oluşmasını da desteklemiş, insanları iş bölümü yapmasına olanak vermiş böylece yeni ufukların açılmasını sağlamış yemek arama ve uyuma uyanmanın çok ötesine geçilebilmiştir.
  3. Tarımın tarihsel gelişimi; yakın tarihe kadar tarım toplumu iken; tohum, ilaç, gübre, makineleşme vb. ile tarımda verim artışı, insan işgücüne ihtiyacın azalması, daha az insanla daha fazla insanın beslendiği bir durum ortaya çıkmıştır. Artık mücadele arz fazlası, üretileni satabilme, daha fazla ticaretini yapma, üretimi azaltıcı müdahaleler, üretimi yönlendirici müdahaleler ve sonrasında daha çok müdahale yapma gereksinimine gitmiştir. 
  4. Dış ticarette uymak zorunda olduğumuz kurallar vardır. Bunlar, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), AB uyum süreci, ülkeler arasında yapılan serbest ticaret antlaşmalarıdır. Tarifeler, kurallar, prensipler, tarım politikalarımızı etkilemektedir.
  5. Ülkeler arasında tarım ürünlerinin ticaretinin yapılması bir gerçektir. Bunun arttırılması için ülkeler kendi tarımlarını adapte ederler. Bu düzenlemelerin merkezinde Dünya ticaret örgütü vardır. DTÖ kurallarında istenmeyen girdi, fiyat ve prim destekleri kırmızı kutu destekleridir ki hoş görülmez. Alan daraltması, ürün yönlendirmesi, fark ödeme gibi mavi kutu desteklemeleri tartışmalıdır. Pazarlık şansımızı düşürmektedir. Üretimle ilişkisi olmayan kırsal altyapının geliştirilmesi desteklemeleri yeşil kutuda sayılmaktadır. Yeşil kutudaki konular desteklenebilir, desteklenmelidir.
  6. AB’nin tarım politikalarının gelişimi; tarımın öneminin anlaşılması başlarda daha fazla bütçe ayrılmasına imkan vermiştir. Sonraları tarım kesiminin çok fazla desteklenmesi bütçede önemli bir yer tutmuş, bütçenin kademeli kısılması dönem dönem gündeme gelmiş OTP önemli reform süreçleri geçirmiş, AB genişlemiş olmasına rağmen OTP’nin önemi her zaman AB içerisinde anlaşılmıştır. OTP gelişmelere paralel değişikliklere uğramaktadır.
  7. AB tarım politikasının özellikleri; Ortak Tarım Politikası ’nın 3 prensibi Tek Pazar (topluluk içinde malların serbest dolaşımı), topluluk tercihi (tarım ürününün topluluk içinden tercih edilmesi) ve mali dayanışma (topluluğun ortak bir bütçe oluşturması)’ dır. OTP garanti (çiftçiye sabit ödenir) ve yönlendirme (üretime yön verilmesi için ayrılmıştır) fonundan oluşmaktadır. OTP ‘nin AB’nin ilk kuruluşundan günümüze aynı olduğu düşünülmemelidir; büyük ve küçük reform süreçleri geçirmiştir. AB ilk kurulduğu zamanlarda OTP bütçesi çok daha büyük iken sonraları, bu oran azaltılmıştır.
  8. AB’de tarımsal yapı; bütün ülkeler tarımsal üretim yönünden gelişmiş bir yapı bulunmamaktadır. İngiltere, Hollanda, Almanya, Danimarka, Belçika, Fransa, Norveç, İsveç gibi ülkeler çok daha gelişmişken; İspanya ve İtalya için orta; Polonya, Yunanistan, Portekiz gibi bazıları için daha geri kalmışlardır diyebiliriz.
  9. Gelişmiş ülkelerin tarım yapıları; gelişmiş ülkelerin tarımda söz sahibi ve güçlü oldukları bilinmelidir. Sanılanın aksine gelişmiş ülkeler tarıma önem verir, üretmenin statüsü yüksektir, çoğu üründe kontrol eder konumdadırlar vb. tarıma önem vermektedirler.
  10. Türkiye tarımının kısa tarihi; 1930’lar Cumhuriyetin kurucularının kurumların temellerini atması ve devletçilik anlayışı benimsenmiştir. 1940’lar ilk uygulamaların devamı ve tarım eğitimine önem verilmesi ancak iç çekişmeler neticesinde devamlılığın sağlanamamıştır. 1950’ler değişen politikaları getirmiş, ABD yardımlarını makineleşme üretim fazlası, yurtiçine ve yurtdışına göçler, şehirleşme modernlik olarak görülmüş ve teşvik edilmiştir. 1970’ler şehirlere göçler aşırılaşmış, göç politikaları oluşturulmuş, tarım ürünlerine desteklerin azaltılması süreci bunda etkili olmuştur. 1980’ler dünyaya uyum sağlama diye söylenen, sanayiye dayalı üretimin teşvik edilmesi ve tarıma öncelik ortadan kalkmıştır. 1990’lar şehirleşmenin olumsuz etkilerinin görülmesi, aşırı göç, tarımsal desteklere dönüş çabaları, 2000’ler ve sonrası tarımın artık daha fazla konuşulur olmasına gelinmiştir.
  11. Tarım Bakanlığı, https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Tarimsal-Destekler ‘den görüldüğü üzere, bitkisel ve hayvansal üretim desteklenmektedir. Maliyetlerin düşürülmesi ve üretimin yönlendirilmesi başlıca konular olmaktadır.
  12. AB katılım öncesi yardımları IPARD ile Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) kırsal altyapının desteklenmesi konusunda süt ve et üretimi tesisleri, süt, et ve meyve işleme tesisleri, kırsal turizm, kültür balıkçılığı, el işçiliği ve bazı konularda projeleri desteklemektedir.
  13. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP) ile tarım işletmelerinin güçlenmesi hedeflenmekte, bu amaçla tarım işletmelerinin makine ekipman edinmeleri ve üretimde güçlendirilmelerine çalışılmaktadır.
  14.  Kalkınma Ajansları bölgelerini iyi analiz edebilmekte, bulundukları bölgedeki kırsal alanlarda projelere destek olarak, faaliyet gösterdikleri yerlerin kırsal altyapısının gelişmesine katkı sağlamaktadır.
  15. Köylerin Altyapısının Desteklenmesi (KÖYDES) projesi ile büyükşehir olmayan 51 belediyede ve Kırsal Altyapının Desteklenmesi (KIRDES) projesi ile büyükşehir belediyesi olan 30 ilde kırsal alanların altyapının geliştirilmesi; içme suyuna ve yola ulaşmaları sağlanmaktadır. 6360 sayılı büyükşehir yasası ve uygulamaya getirdikleri üzerine tekrar düşünülmeli, özellikle kırsal mahalle konusundaki varsa karışıklık giderilmelidir.
  16. Belediyeler tarım şirketleri kurabilmekte, bölgelerindeki tarımsal üretimin arttırılması için çabalamaktadırlar. Belediyelerin tarım şirketi kurabilmeleri ve tarımla ilgili düzenleme yapabilmeleri son yıllarda getirilmiş uygulamalardandır. Başarılı olmak, birazda bu alanda bilgi biriktirmek, iyi yapılanmakla olacaktır. Belediyelerin bölgelerini iyi tanımaları avantajını değerlendirmelerini beklemek gerekir. 
  17. Merkezi yönetimden ve yerel yönetimlerden çok sayıda çalışma yapıldığı görülmektedir. Bunun yanında, Ulusal, AB katılım öncesi ve diğer kaynaklardan projelerin kırsal alanlarda ve tarımda kullandırıldığı da görülmektedir. Mevzuatların iyi düzenlenmesi, görev ayrılıklarının iyi yapılması, kaynakların istikrar oluşturacak şekilde kullanılması önemlidir.
  18.  Kırsal alanların yaşan standartlarının iyileştirilmesi için her türlü çalışma, strateji, plan, program tartışılabilir olmalıdır. Başta tarım olmak üzere turizm, el sanatları, diğer ticaretler desteklenmelidir.

Tarım Politikalarının Geleceği;

  1. Akıllı tarım sistemleri daha yaygın olacaktır; teknolojinin tarımda kullanılmasının çok faydaları vardır.
  2. Konvensiyonel tarımda iyileştirmeler olacak, organik tarımın önemi artacaktır; endüstriyel üretimin zararlarının bu konuda en güçlü olan tüketiciler tarafından fark edildiğinin düzeltmeler yapılması gerektiğinin anlaşıldığı daha iyi bilinecektir.
  3. Gençlerin tarıma yönlendirilmesine daha fazla önem verilecektir; tarım işi genç işi olarak bilinmelidir.
  4. Lisanslı depoculuk, vadeli işlemler konuları daha önemli olacaktır; bu sistemler çok daha iyi gelişecektir.
  5. Coğrafi işaretlerin önemi daha fazla anlaşılacaktır; yerel ürünler daha önemli olacaktır.
  6. Tarımla uğraşmanın yanına kırsal kesimde başka konularda eklenecektir; potansiyeli olan alanlarda tarımın yanına diğer konular eklenecektir.
  7. Lisanslı depoculuk ve vadeli işlemleri daha önemli olacaktır; bu sistemlerle ilgili çok faydalı çalışmalar artarak devam edecektir.
  8. Gıda perakendeciliğinde organize piyasalar daha yaygın olacak; yarı yarıya gibi görünen durum organize piyasalar yönümde % 80-90’lara çıkacak ancak yerel küçük marketlerde aynı şekilde daha iyi çalışır olacaktır. 
  9. Tüketiciler, tarımsal üretimi daha fazla yönlendirecekler; daha bilinçli tüketiciler olacak, tarım konularında daha iyi bilgilendirilecekler, bildirecekler, şikayet edecekler üretime dokunacaklar.
  10. Uluslararası tarımsal ticaret daha artacak, ancak gıda milliyetçiliği de artacak; uluslararası antlaşmalar bunu getirmektedir. Bunun yanında, ulusal tarım politikasının önemi de anlaşılacaktır.

Tarım Politikasının Hedefleri;

  1. Tarımda çalışanların işinden memnun ertesi senelerde üretmek istediği, tarım sektörüne iş yapanların yatırımlarından memnun oldukları, tarımda maaşlı çalışan ya da işverenlerin memnun olduğu, akademinin çalışmalarının karşılık bulduğu, memurdan çalışkan bahsedilen, devletin tarımı iyi yönettiğinin düşünüldüğü, statüsü olan, büyüyen bir tarım sektörü vb. sürdürülebilir bir yapı oluşturmaktır.
  2. Uluslararası tarımsal ürün ticaretinde önemli bir yeri olan ihracatı rakamsal olarak fazla, dış ticaret fazlası veren, rekabet edebilir, sistemini kurmuş, sürekliliğini sağlamış bir tarım sektörü sağlamak.
  3. Kırsal alanların kendi kendilerine yetebildiği bir sistem oluşturmaktır. Ticaretin kırsal alanın içinde döndüğü dışarıya açık, müdahale olmaksızın turizm, ticaret, diğer çekici unsurlarıyla gelir bekleyen kırsal alanlar oluşturabilmek gerekmektedir.
  4. Tarımın en az müdahale ile az destek ya da desteklenmeden kendine yetebildiği bir sistem oluşturmaktır.
  5. Hükümetlerin geçici olduğu, tarım politikasının bilimsel gerçeklerle, dünyadan uygulamalar, dünya ticareti, zevkler ve beğenilerin yönü vb. takip edilerek yapıldığı bir tarım politikası yapma anlayışının gelecek kuşaklara miras olarak bırakılması önemlidir. 

Sonuç;

  1. Sürdürülebilir bir tarım için, iyi bir tarım politikası gereklidir. Bu konuda, tarım politikası iyi planlanmalı, mümkün olduğu kadar herkesçe benimsenmeli ve iyi uygulanmalıdır.