ABD Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan, 6 Haziran tarihinde Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'a bir mektup göndermiş ve bu mektupta “Türkiye'nin Rusya'dan S-400 satın almasının F-35 savaş uçaklarının teslimatının engellenmesinden öte sonuçlar yaratacağını” söylemişti. ABD yönetimi Türkiye’ye S-400 alımından vazgeçmesi için bir de tarih verdi. ABD Savunma Bakan Yardımcısı Ellen Lord, Türkiye'ye Rus yapımı S-400 hava savunma sistemini almaktan vazgeçmesi için 31 Temmuz'a kadar süre tanıdıklarını açıkladı. Eğer Türkiye, bu tarihe kadar Rusya’dan S-400 alımından vazgeçmezse, ABD yaptırımlar için düğmeye basacağını açıkladı ve Türkiye’yi açıkça tehdit etti. ABD Savunma Bakan Yardımcısı Ellen Lord, Türkiye'nin F-35 programından çıkartılacağını, bu program kapsamında ABD'de eğitim görmekte olan Türk askerlerinin sınır dışı edileceğini, Türk şirketlerinin de F-35 programına katılamayacağını söyledi. Haziran ayında 20, Temmuz ve Kasım ayları arasında da 14 olmak üzere toplam 34 öğrenci pilotun Amerika'ya eğitim için gitmesi planlanıyordu. Mevcut durumda sadece yeni öğrenci alınmaması değil, Arizona'daki Luke Hava Üssü'nde ve Florida'daki Eglin Hava Üssü'nde F-35 eğitimi alan 42 Türk öğrenci pilotun da 31 Temmuz'a kadar ABD'yi terk etmeleri gerekecek.
Türkiye-ABD arasındaki S-400 ve F-35 krizinin çözümünde zaman giderek daralırken, Haziran ayı sonunda Japonya’nın Osaka kentinde yapılan G-20 zirvesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Trump bir araya geldi. 35 dakika süren görüşmenin en önemli konusunu sözkonusu krizin çözülmesi yönünde atılacak adımlar oluşturuyordu. Nitekim iki liderin ve heyetlerinin görüşmesinde bu adımların atıldığı görülüyor. ABD Başkanı Trump’ın, kendinden önceki Başkan Obama yönetimini kastederek “Türkiye’ye karşı adil davranılmadı” açıklaması adeta bomba etkisi yaptı. Trump’ın; “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Obama yönetiminden Patriot almak istedi fakat izin verilmedi. Obama döneminde Türkiye’ye adil davranılmadı” sözlerinin etkilerini göreceğiz. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Başkan Trump’ın sözleriyle ilgili düşüncesi şöyle: “Bazı şeyleri ifade ederken zihin arkasında bir şeyler saklamıyor. Mesela basına yaptığı açıklamada S-400 ile ilgili çok açık, net, dürüstçe ifadeler kullandı.”
ABD Başkanı Trump, işadamı ve tüccar kimliği öne çıkan bir lider. Başkanlık koltuğuna oturduğu ilk andan itibaren hep parayı ve ticareti önde tuttu. En büyük rakibi Çin’e karşı ticaret savaşını başlattı. Suudi Kralı’nı telefonla arayıp, “Sizi korumazsak bir hafta koltuğunda oturamazsın” dedi ve yüz milyarlarca dolarlık silah anlaşması yaptı. Körfez ülkelerini de İran’a karşı koruduğunu ileri sürerek onlara da “Sizin için bekçilik yapıyoruz, para verin” dedi. Kısacası Trump, yaman bir tüccar olduğunu ispat etti. Osaka’da, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinde de yine ticari zekası, diplomatik zekasının önündeydi. ABD ile Türkiye arasındaki 75 milyar dolarlık ticaret hacminin 100 milyar doların üzerinde olması gerektiğini söyledi. F-35 savaş uçakları için 10 milyar dolarlık anlaşma yapan ve 1 milyar 400 milyon doları ödeyen Türkiye’yi bir işadamı olarak kaybetmek istemiyor.
Ancak, ABD Trump değil… Bakalım Trump’ın, “Türkiye’ye adil davranılmadı” sözünü Amerikan derin devleti ve Kongresi dikkate alacak mı? Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Japonya’da gazetecilere yaptığı açıklamada, F-35 ve S-400 krizinin artık bittiği yönünde bir sonuç ortaya çıkıyor. Adaleti sağlamaya Trump’ın gücü yetecek mi, bunu göreceğiz…
Meslektaşlarımız, Japonya’da basın toplantısında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a şu soruyu yöneltiyorlar: “Trump ile yaptığınız görüşme sonrası muhtemel yeni bir Patriot alımına yeşil ışık yanmış oluyor mu?” Erdoğan’ın cevabı şöyle: “Teknolojik olarak bir S-400 üç Patriot’a bedel. Buna rağmen biz şartları görelim. Eğer şartlar S-400 ile eşit bile olsa biz Patriot alırız. Ama eşit olmazsa, kusura bakmayın o zaman sen menfaatini düşünüyorsan biz de menfaatimizi düşüneceğiz. Bunu da açıkça söyledik.”
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump arasında Osaka’da yapılan görüşme S-400 ve F-35 krizinin ateşini şimdilik düşürmüş görülüyor.
